PARS TERTIA

HUJUS PERSUASIONIS

DE UTILITATE GRAMMATICAE

Knowledge implies study of the languages in which knowledge is recorded

Declarato igitur, quod una est sapientia perfecta, quae sacris literis continetur per jus canonicum et philosophiam, qua mundus habet regi, nec alia requiritur scientia pro utilitate generis humani, nunc volo descendere ad ea hujus sapientiae magnifica, quae maxime valent exponi. Et sunt quinque, sine quibus nec divina nec humana sciri possunt, quorum certa cognitio reddit nos faciles ad omnia cognoscenda. Et primum est Grammatica in linguis alienis exposita, ex quibus emanavit sapientia Latinorum. Impossibile enim est, quod Latini perveniant ad ea quae necessaria sunt in divinis et humanis, nisi notitiam habeant aliarum linguarum, nec perficietur eis sapientia absolute, nec relate ad ecclesiam Dei et reliqua tria praenominata. Quod volo nunc declarare, et primo respectu scientiae absolutae. Nam totus textus sacer a Graeco et Hebraeo transfusus est, et philosophia ab his et Arabico deducta est; sed impossibile est quod proprietas unius linguae servetur in alia. Nam et idiomata ejusdem linguae variantur apud diversos, sicut patet de lingua Gallicana, quae apud Gallicos et Picardos et Normannos et Burgundos multiplici variatur idiomate. Et quod proprie dicitur in idiomate Picardorum horrescit apud Burgundos, immo apud Gallicos viciniores: quanto igitur magis accidet hoc apud linguas diversas? Quapropter, quod bene factum est in una lingua, non est possibile ut transferatur in aliam secundum ejus proprietatem quam habuerit in priori.

PARS PRIMA

HUJUS PERSUASIONIS,

In qua excluduntur quatuor universales causae totius ignorantiae humanae, habens quatuor distinctiones. In prima sunt quatuor capitula. In primo data totius persuasionis intentione reprobantur illae quatuor causae universali sermone.

CAPITULUM I

Definition of wisdom

Sapientiae perfecta consideratio consistit in duobus, videlicet, ut videatur quid ad eam requiritur, quatenus optime sciatur; deinde quomodo ad omnia comparetur, ut per eam modis congruis dirigantur. Nam per lumen sapientiae ordinatur Ecclesia Dei. Respublica fidelium disponitur, infidelium conversio procuratur; et illi, qui in malitia obstinati sunt, valent per virtutem sapientiae reprimi, ut melius a finibus Ecclesiae longius pellantur quam per effusionem sanguinis Christiani. Omnia vero quae indigent regimine sapientiae ad haec quatuor reducuntur; nec pluribus potest comparari. De hac igitur sapientia tam relate quam absolute scienda nunc, secundum tenorem epistolae, quicquid possim circa persuasionem ad praesens Vestrae Beatitudini praesentare conabor. Quoniam autem illa, de quibus agitur, sunt grandia et insolita, gratiam et favorem humanae fragilitatis requirunt. Nam secundum Philosophum septimo Metaphysicae, ea quae sunt maximae cognitionis secundum se, sunt minimae apprehensionis quoad nos. Involuta enim veritas in alto latet et in profundo posita est, ut dicit Seneca septimo de beneficiis, et quarto Naturalium. Et Marcus Tullius in Hortensio dicit, quod omnis noster intellectus multis obstruitur difficultatibus, quoniam ipse se habet ad manifestissimum in sua natura, sicut oculus noctuae et vespertilionis ad lucem solis, ut Philosophus dicit secundo Metaphysicae, et velut surdus a nativitate ad delectationem harmonicam, sicut undecimo Metaphysicae dicit Avicenna.