2 results
Miejsca i transnarodowe linie tańca wyzwolonego i ekspresjonistycznego w Europie
- Edited by Julia Hoczyk, Narodowy Instytut Muzyki i Tańca, Warsaw, Wojciech Klimczyk, Jagiellonian University, Krakow
-
- Book:
- Re-writing Dance Modernism: Networks
- Published by:
- Jagiellonian University Press
- Published online:
- 01 March 2024
- Print publication:
- 31 March 2023, pp 121-142
-
- Chapter
- Export citation
-
Summary
Niniejszy artykuł dotyczy trzech postaci związanych z tańcem ekspresjonistycznym w Europie, na których skupiłam się w ramach kilku projektów artystyczno-edukacyjnych, (współ)prowadzonych przez ostatnie dwa lata. Osobami, których wkład w usieciowienie tańca modernistycznego jest tematem artykułu, są kolejno: Rosalia Chladek (1905, Brno – 1995, Wiedeń), Sigurd Leeder (1902, Hamburg – 1981, Herisau), Karin Waehner (1926, Gliwice – 1999, Paryż).
Tych troje artystów (zob. wklejka, fot. 1–3) reprezentowało różne prądy i kierunki europejskiego tańca modern (linia Dalcroze’a, linia Labana i linia Wigman). Poza artystyczną pracą choreograficzną każde z nich pozostawiło znaczący dorobek edukacyjny w zakresie tańca ekspresjonistycznego. Mimo że ich twórczość wyrastała ze wspólnych korzeni, cechowało ją odmienne podejście do tańca i metod jego nauczania. Swoje koncepcje pedagogiczne rozwijali jednak w toku współpracy. Ze względu na okoliczności zewnętrzne artyści ci zostali zmuszeni do opuszczenia swoich ojczyzn lub miejsc, w których z powodzeniem praktykowali taniec. Przebywając na emigracji i korzystając z doświadczenia na arenie między- narodowej, uczyli swoich technik i stylów tańca ekspresjonistycznego i popularyzowali je w Europie (a w przypadku Sigurda Leedera i Karin Waehner – również za oceanem). Co więcej, wszyscy wpłynęli na obecny kształt badań nad tańcem.
W tekście przedstawione zostaną również kosmopolityczne miejsca i międzynarodowe centra, w których odbywało się kształcenie i przekazywanie koncepcji pedagogicznych wypracowanych przez tę trójkę: centrum tańca Laxenburg-Hellerau z siedzibami w Hellerau pod Dreznem i Laxenburgu pod Wiedniem (w przypadku Chladek); Jooss-Leeder School of Dance w Dartington Hall oraz Sigurd Leeder School of Dance w Londynie i Herisau (Szwajcaria); Paryż oraz inne miejsca rozwoju francuskiej awangardy tanecznej (w przypadku Waehner).
Rosalia Chaldek i jej metoda
Na początek kilka słów o tańcu i edukacji choreograficznej Rosalii Chladek (1905–1995), urodzonej w czasach monarchii austro-węgierskiej wybitnej tancerki, choreografki i pedagożki, której myśl artystyczna i edukacyjna nacechowana była przede wszystkim wpływami Dalcroze’a. Jeszcze w trakcie edukacji tanecznej w Schule für Rhythmus, Musik und Körperbildung w Hellerau, a także podczas późniejszego pobytu w Laxenburgu Chladek rozpoczęła pracę nad własnym systemem techniki tanecznej i metodologią nauczania.
Ukończywszy pierwszy etap edukacji rytmicznej i fizycznej w szkole gimnastycznej Margarete Kallab w czeskim Brnie, Rosalia Chladek w 1921 roku podjęła studia taneczne w „Nowej Szkole” w Hellerau.
Places and Transnational Lines of Free Dance and Expressionist Dance in Europe
- Edited by Julia Hoczyk, Narodowy Instytut Muzyki i Tańca, Warsaw, Wojciech Klimczyk, Jagiellonian University, Krakow
-
- Book:
- Re-writing Dance Modernism: Networks
- Published by:
- Jagiellonian University Press
- Published online:
- 01 March 2024
- Print publication:
- 31 March 2023, pp 407-426
-
- Chapter
- Export citation
-
Summary
This article deals with three outstanding figures of European expressionist dance which I have been closely occupied with over the past two years. Thanks to cooperation in several projects an artistic-educational focus was carried out. The artists’ whose contributions to modern dance I want to discuss in what follows are:
– Rosalia Chladek (born in 1905 in Brno – died in 1995 in Vienna),
– Sigurd Leeder (born in 1902 in Hamburg – died in 1981 in Herisau),
– Karin Waehner (born in 1926 in Gliwice – died in 1999 in Paris).
These three dance artists (see inset, fig. 1–3) represent different strands and directions of European modern dance (Dalcroze-line, Laban-line and Wigman-line). Besides their artistic-choreographic work, these representatives of expressionist dance each left a significant dance-educational heritage. All of them developed independent approaches and teaching methods, yet a common ground can be found in the fact that they developed their teaching conceptions in a cooperative way. Owing to external circumstances, they were forced to leave their native countries or successful work places. With their emigration or based on their international engagement, they spread their teachings and their techniques and styles of modern expressionist dance in Europe, and Sigurd Leeder and Karin Waehner overseas. Moreover, all of them also developed and influenced today's directions in dance studies.
Furthermore, I will address the cosmopolitan places and international centers where the phase of cultivating and passing on their pedagogical conceptions occurred:
– The New School of Laxenburg-Hellerau in Hellerau (near Dresden) and Laxenburg (near Vienna) for Chladek,
– The Jooss-Leeder School of Dance in Dartington Hall and the Sigurd Leeder School of Dance in London and Herisau (Switzerland),
– Paris, as well as several hot spots of the French dance avant-garde (in Waehner's case).
Rosalia Chladek and her method
We can begin with the dance and movement education of Rosalia Chladek (1905–1995), an exceptional dancer, choreographer and teacher born in the Habsburg Monarchy, whose whole artistic and educational thinking was marked, above all, by the influence of Dalcroze's project. Already during her professional dance education at the Schule für Rhythmus, Musik und Körperbildung in Hellerau and afterwards in Laxenburg, she started to develop her dance technique and teaching methods.