2 results
Transcultural Cross-over: Polish Dance (1918–1939)
- Edited by Julia Hoczyk, Narodowy Instytut Muzyki i Tańca, Warsaw, Wojciech Klimczyk, Jagiellonian University, Krakow
-
- Book:
- Re-writing Dance Modernism: Networks
- Published by:
- Jagiellonian University Press
- Published online:
- 01 March 2024
- Print publication:
- 31 March 2023, pp 511-524
-
- Chapter
- Export citation
-
Summary
The dynamic changes that occurred in dance aesthetics and kinaesthetic techniques in the first two decades of the twentieth century were most visible in Germany and France. These two countries were the first ones to witness the emergence of the choreographies that anticipated modernist dance styles and genres, which took place against the broad background of the avant-garde movement in various forms of art. Furthermore, Germany and France were the countries where the foundations of new movement theories were laid that not only concerned artistic dance but also popular body culture. Thus, it is no wonder that artists from these countries were most open to influences from North America and they knew how to use them to reform dance on the old continent. The increasingly numerous German and French dance companies and schools were very successful in attracting artists from other countries and especially from Central and Eastern Europe, where many nations, including Poland, did not have their own independent states, or even their own national cultural institutions. Therefore, one may argue that till the end of the Great War, the channels through which the ideas and techniques of modernist dance were spread were rather limited and unidirectional, as dance practitioners from Central and Eastern Europe educated themselves and developed their dance techniques in Western European centers, where they created their own concepts of stage movement and where they usually continued their dance careers. Rudolf Laban was born in Presburg (Bratislava) in what is now Slovakia; Rosalia Chladek came from Brünn (Brno) in the Czech Republic; Warsaw was Marie Rambert's city of birth; Vaslav Nijinsky, who had Polish parents, was born in Kiev in Ukraine, while his sister Bronislava – in Minsk in Belarus, to name but a few examples. Thus, due to the artists’ migration to German and French cultural centers, European modernist dance was from the very beginning a transnational and transcultural phenomenon.
The situation changed dramatically in 1918, when the war ended and the political map of Europe was radically redrawn. The regaining of independence by, for instance, Poland, Ukraine, Lithuania, and Czechoslovakia gave a strong impulse to the creation of new national artistic institutions and to the idea of expressing one's own national identity through art
Taniec polski w sieci transkulturowych powiązań (1918–1939)
- Edited by Julia Hoczyk, Narodowy Instytut Muzyki i Tańca, Warsaw, Wojciech Klimczyk, Jagiellonian University, Krakow
-
- Book:
- Re-writing Dance Modernism: Networks
- Published by:
- Jagiellonian University Press
- Published online:
- 01 March 2024
- Print publication:
- 31 March 2023, pp 229-242
-
- Chapter
- Export citation
-
Summary
Przypadające na pierwsze dwie dekady XX wieku dynamiczne zmiany w zakresie estetyki tańca i techniki posługiwania się ciałem dostrzegalne są przede wszystkim w Niemczech i we Francji. W decydującym stopniu w tych dwóch krajach na tle szerszego zjawiska, jakim była awangarda artystyczna obejmująca różne dziedziny sztuki, najwcześniej wykrystalizowała się zapowiedź modernistycznych form i gatunków tańca. Stworzone zostały wówczas podstawy nowych teorii ruchu, które dotyczyły nie tylko tańca artystycznego, ale także powszechnej kultury cielesnej. Nic więc dziwnego, że artyści w tych krajach byli też najbardziej otwarci na inspiracje płynące z Ameryki Północnej i potrafili je twórczo wykorzystać w procesie reformowania tańca na starym kontynencie. Działające w tych krajach coraz liczniejsze zespoły i szkoły tańca miały niebywałą moc przyciągania twórców z innych krajów, zwłaszcza z obszaru Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie wiele narodów – podobnie jak Polacy – nie posiadało wówczas suwerennego państwa, a czasami wręcz narodowych instytucji kultury. Można zatem powiedzieć, że do zakończenia I wojny światowej kanały transferu idei i technik tańca modernistycznego były stosunkowo ograniczone i działały jednokierunkowo – adepci tańca z Europy Środkowo-Wschodniej kształcili się i doskonalili technikę tańca w ośrodkach zachodnioeuropejskich, tam rozwijali własne koncepcje ruchu scenicznego i najczęściej tam również kontynuowali karierę sceniczną. Rudolf Laban urodził się w słowackim Presburgu (Bratysława), Rosalia Chladek pochodziła z czeskiego Brünn (Brno), miejscem urodzin Marie Rambert była Warszawa, a polskiego pochodzenia Wacław Niżyński urodził się w ukraińskim Kijowie, jego zaś siostra Bronisława Niżyńska w białoruskim Mińsku, by przywołać tylko kilka przykładów. Tak więc proces migracji artystów do ośrodków niemieckich i francuskich sprawił, że europejski taniec modernistyczny od początku był zjawiskiem transnarodowym i transkulturowym.
Sytuacja ta zmieniła się zasadniczo w roku 1918, gdy w wyniku zakończenia wojny nastąpiło znaczące przemeblowanie na politycznej mapie Europy. Odzyskanie niepodległości, na przykład w przypadku Polski, Ukrainy, Litwy, Czechosłowacji, stało się niebywale silnym impulsem do tworzenia narodowych instytucji artystycznych i wyrażania przez sztukę własnej tożsamości narodowej. Ograniczając tutaj rozważania do rozwoju tańca modernistycznego w Polsce między dwiema wojnami i roli, jaką w tym procesie odegrały wpływy teorii i nurtów zagranicznych, trzeba stwierdzić, że stan wyjściowy, jakim dysponowała polska scena tańca w roku 1918, był niezwykle ubogi. Wynikało to przede wszystkim z konserwatywnego stosunku do tańca na scenach operowych i preferowania – pod wpływem tradycji rosyjskiej – techniki klasycznej.