We use cookies to distinguish you from other users and to provide you with a better experience on our websites. Close this message to accept cookies or find out how to manage your cookie settings.
Published online by Cambridge University Press: 20 April 2020
As a result of the nationwide strike wave in August 1980 that gave birth to the Solidarity trade union, the Polish state authorities conceded to the reform of state censorship and to Solidarity creating union bulletins that were not subject to preventative censorship. This article analyses the Solidarity press to explore its censoring through direct state censorship and self-censorship in 1980–1. It argues that Solidarity's dual commitment to truth and legality were irreconcilable and that the state cultivated this conflict, contributing to the undermining of Solidarity's moderate leaders and the treatment of history as an arena for politicisation and state control. It posits that these conflicts have contributed to the current Polish government's frontal assault on the legacy of the Solidarity leadership.
1 Documents indicating that Wałęsa in the 1970s signed an agreement to be a paid informant for the communist security services are crucial to allegations of treachery; however, they only play a part in a wider set of allegations. In the wider context, the PiS government holds that Wałęsa and those who supported him did not sufficiently 1. punish former collaborators with the communist regime and 2. remove them from government positions after 1989. It is posited that these failures were due to a conspiracy to allow communists to retain control of the state. See Drew Hinshaw and Marcus Walker, ‘Poland's New Nationalist Leaders Are Erasing Lech Walesa from History’, Wall Street Journal online, 22 Jan. 2018, https://www.wsj.com/articles/polands-new-nationalist-rulers-are-erasing-lech-walesa-from-history-1516636420 (Last accessed 5 Jan. 2018); ‘Tusk: Ojcem naszej niepodległości jest Piłsudski, ojcem naszej wolności – Wałęsa’, Dziennik.pl, 10 Nov. 2018, https://wiadomosci.dziennik.pl/polityka/artykuly/584942,tusk-pilsudski-walesa-historia-polityka-niepodleglosc.html (Last accessed 5 Jan. 2018).
2 Lech Kaczyński went on to become President of Poland from 2005 to 2010; he died tragically in a plane crash. Jarosław Kaczyński believes that the Russian state was responsible for the crash and his brother's death. Marc Santora, ‘After a President's Shocking Death, A Suspicious Twin Reshapes a Nation’, New York Times, online, 16 June 2018, https://www.nytimes.com/2018/06/16/world/europe/poland-kaczynski-smolensk.html (Last accessed 5 Jan. 2018).
3 Piotr Pacewicz, ‘Triumf propagandy PiS: tylko 48 proc. Polaków uważa, że Lech Wałęsa ma większe zasługi dla “Solidarności” niż Lech Kaczyński’, Oko press, online, 26 Aug. 2017, https://oko.press/triumf-propagandy-pis-48-proc-polakow-uwaza-ze-lech-walesa-wieksze-zaslugi-dla-solidarnosci-niz-lech-kaczynski/ (Last accessed 5 Jan. 2018).
4 ‘Dwadzieścia jeden żądań strajkujących załóg trójmiasta’ in Hemmerling, Zygmunt and Nadolski, Marek, eds. Opozycja demokratyczna w Polsce, 1976–1980: Wybór dokumentów (Warsaw: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawa, 1994), 706–8Google Scholar.
5 Borusewicz, Bogdan, ‘The Making of a Solidarity Revolution: Conversations with Bogdan Borusewicz’, in Szporer, Michael, ed., Solidarity: The Great Workers Strike of 1980 (Lanham, MD: Lexington Books, 2012), Kindle edition, 40–1, 49Google Scholar; Krupski, Janusz and Borusewicz, Bogdan, in Eisler, Jerzy, ed., Co znam zostało z tych lat…Opozycja polityczna 1976–1980 z dzisiejszej perspektywy (Warsaw: Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, 2003), 32–5, 130Google Scholar.
6 Havel, Vaclav, ‘The Power of the Powerless’, in Open Letters: Selected Writings, 1965–1990, sel., ed., and trans. Wilson, Paul (New York: Vintage Books, 1992), 136Google Scholar.
7 Ibid., 190.
8 Machcewicz, Anna, Bunt Strajki w Trójmieście. Sierpień 1980 (Gdansk: Europejskie Centrum Solidarności, 2015)Google Scholar, Kindle edition, 1184–5; Ascherson, Neal, The Polish August: The Self-Limiting Revolution (New York: The Viking Press, 1982), 173–4Google Scholar.
9 Ost, David, Solidarity and the Politics of Anti-Politics: Opposition and Reform in Poland since 1968 (Philadelphia, PA: Temple University Press, 1990), 104–6Google Scholar.
10 Marcinkiewicz, Marta and Ligarski, Sebastian, eds., Papierem w System. Prasa drugoobiegowa w PRL (Szczecin: IPN Instytut Pamięci Narodowej, 2010), 171Google Scholar.
11 Bunn, Matthew, ‘Reimagining Repression: New Censorship Theory and After’, History and Theory, 54 (Feb. 2015), 29CrossRefGoogle Scholar.
12 John Stuart Mill, On Liberty, Project Gutenberg ebook (2011), 23, 104.
13 Rawls, John, Justice as Fairness: A Restatement, ed. Kelly, Erin (Cambridge, MA: Belknap Press of Harvard University Press, 2003), 113Google Scholar.
14 Curry, Jane, trans. & ed., Black Book of Polish Censorship (New York: Vintage Books, 1984), 57–8Google Scholar.
15 Doucette, Siobhan, Books Are Weapons: The Polish Opposition Press and the Overthrow of Communism (Pittsburgh: University of Pittsburgh Press, 2017), 101–2Google Scholar.
16 Festenstein, Matthew, ‘Self-Censorship for Democrats’, European Journal of Political Theory, 17, 3 (2018), 332CrossRefGoogle Scholar.
17 Bar-Tal, Daniel, ‘Self-Censorship: The Conceptual Framework’ in Bar-Tal, Daniel, Nets-Zehngut, Rafi, Sharvit, Karen, eds. Self-Censorship in Contexts of Conflict: Theory and Research (Cham: Springer, 2017), 1–18CrossRefGoogle Scholar.
18 Cook, Philip and Heilmann, Conrad, ‘Two Types of Self-Censorship: Public and Private’, Political Studies, 61, 1 (2013), 178CrossRefGoogle Scholar.
19 Ibid.
20 Foucault, Michel, Discipline and Punish: The Birth of the Prison, trans. Sheridan, Alan (New York: Vintage Books, 1995), 202–3Google Scholar.
21 Ibid., 93.
22 ‘Zacni współpracownicy z prasy’, Niezależność, 2, 6 Oct. 1980, 4; Paweł Zbierski, ‘100 numer Samorządność’, Tygodnik Solidarność, 11, 12 June 1981, 5; Kemp-Welch, A., Poland Under Communism: A Cold War History (New York: Cambridge University Press, 2006), 251Google Scholar.
23 ‘Oświadczenie’, Niezależność, 4, 1 Nov. 1980, 1; ‘Solidarność pertraktuje z rządem’, Robotnik, 67, 2 Nov. 1980, 1; Majcharzak, Grzegorz, ed. Z dziejów Tygodnik Solidarność: Rozpracowanie Tygodnik Solidarność przez Służbę Bezpieczeństwa, 1980–1982 (Warsaw: Instytut Pamięci Narodowej, 2007), 8Google Scholar.
24 Ash, Timothy Garton, The Polish Revolution: Solidarity (New York: Vintage Books, 1985), 90–93Google Scholar; ‘Solidarność Przeciw Bezprawiu’, Niezależność, 7/8, 30 Nov. 1980, 1.
25 Łabędź, Krzysztof, Koncepcje Polityczne w Prasie NSZZ “S” w latach 1980–1981 (Torun: Wydawnictwo Adam Marszalek, 2004), 33, 49Google Scholar; Jagielski, Krzysztof, Za Burtą Legendy (Szczecin: Punkt, 1992), 57Google Scholar; ‘Czytelnicy o Jedności’, Jedność, 21, 23 Jan. 1981, 7.
26 ‘Czytelnicy o Jedności’, 7.
27 ‘Cenzura wychodzi z podziemi’, Jedność, 3, 23 Jan. 1981, 4; ‘Wiadomości Tygodnia’, Niezależność, 14, 24 Jan. 1981, 6; ‘Od redakcji’, Jedność, 29, 20 Mar. 1981, 1.
28 Fikus, Dariusz, Foksal ‘81 (Poznan: SAWW, 1989), 81–2Google Scholar.
29 Julia Czarnecka, ‘Taka plama to reklama’, Niezależność, 32, 24 Apr. 1981, 5–6.
30 ‘W obronie prasy związkowej’, Niezależność /NTO, Wydanie specjalne, 10 Jan. 1981, 1.
31 Fikus, Foksal ‘81, 91; ‘Wiadomości tygodnia’, Niezależność, 16, 18 Feb. 1981, 7.
32 ‘Dostęp do środków masowego przekazu’, Robotnik, 68/69, 23 Nov. 1980, 4; ‘Kolportaż Tygodnik Solidarność’, Wiadomości Dnia, 47, 27 Feb. 1981, 1.
33 Friszke, Andrzej, ‘Tygodnik Solidarność, 1981’, Biuletyn IPN, 54–5 (July–Aug. 2005), 25, 29–33Google Scholar; ‘Wiadomości Tygodnia’, Niezależność, 18, 3 Mar. 1981, 6; Tadeusz Mazowiecki, ‘Lining Up Democracy: Conversations with Taduesz Mazowiecki’, in Solidarity: The Great Workers Strike, 306–7.
34 Garton Ash, The Polish Revolution, 159–60; Staniszkis, Jadwiga, Poland's Self-Limiting Revolution, ed. Gross, Jan T. (Princeton: Princeton University Press, 1984), 23–8CrossRefGoogle Scholar.
35 Ibid, ‘Jedność, ale nie jednomyślność’, Niezależność, 24, 10 Apr. 1981, 2–5; Author's interview with Krzysztof Łazarski, May 2016, Warsaw; Andrzej Celiński, ‘Fringe of the Possible: Conversations with Andrzej Celiński’, in Solidarity: The Great Workers Strike, 241.
36 Kuczyński, Waldemar, Burza nad Wisłą, Dziennik 1980–81 (Warsaw: Iskra, 2002), 112Google Scholar.
37 Friszke, , Rewolucja Solidarności, 1980–1 (Krakow: Znak, 2014), 120Google Scholar.
38 Fikus, Foksal ‘81, 99–100.
39 Editors, ‘Do czytelników’, Tygodnik Solidarność, 1, 3 Apr. 1981, 1.
40 Andrzej Friszke, ‘Tygodnik Solidarność, 1981’, 34.
41 Krzysztof Leski, ‘Trudno być redaktorem’, Niezależność, 43, 12 May 1981, 2; Krzysztof Leski, ‘Nie był to proces’, Biuletyn Informacyjna Solidarność Pismo MKZ NSZZ S z siedziba w Gdańsku, 47, 21 May 1981, 11–2.
42 Andrzej Terlecki interview with Tadeusz Mazowiecki, ‘Jeszcze się uczymy’, Solidarność Ziemi Łódzkiej, 53, 2 Oct. 1981, 5.
43 Karol Modzelewski, ‘Nasza wiarygodność niezbędna dla ocalenia kraju’, Solidarność Dolnośląska, 34, 14 May 1981, 5.
44 ‘Spotkanie prasy związkowej’, Wiadomości Dnia, 100, 12 May 1981, 1; Leszek Maleszka, ‘Niezależni dziennikarze’, Goniec Małopolski, 30, 13 May 1981, 14.
45 ‘List otwarty do Lecha Wałęsy’, AS Biuletyn Pism Związkowych i Zakładowych, 11, 6–12 Apr. 1981, 204–5.
46 Andrzej Gwiazda interview with Tomasz Zieliński, ‘Z Andrzejem Gwiazdą o wychowaniu rządu’, Jedność, 56, 25 Sept. 1981, 7.
47 Konrad Bieliński, ‘Dlaczego taka’, Niezależność, 72, 26 June 1981, 2.
48 Włodzimierz Zbiniewicz, ‘Kto się boi prasy związkowej’, Solidarność Ziemi Puławskiej, 29, 15 May 1981, 1; ‘O niezależny prasy związkowe’, Biuletyn Pism Związkowych i Zakładowych, 19, 2–8 June 1981, 209.
49 ‘O niezależny prasy związkowej’, Biuletyn Pism Związkowych i Zakładowych, 22, 22–28 June 1981, 210.
50 Olaszek, Jan, Rewolucja powielaczy. Niezależny ruch wydawniczy w Polsce, 1976–1989 (Warsaw: Trzecia strona, 2015), 180–1Google Scholar.
51 ‘W Radomiu po staremu’, Niezależność, 79, 7 July 1981, 1; ‘O niezależność prasy związkowiec’, AS Biuletyn Pism Związkowych i Zakładowych, 23, 29 June–6 July 1981, 211.
52 ‘Pierwsza konferencja prasowa pierwszych władz’, Solidarność Dolnośląska, 44, 17 July 1981, 1; ‘Stanowczy odpór’, Niezależność, 78, 6 July 1981, 1.
53 ‘Bibuła’, Niezależność, 88, 20 July 1981, 1; ‘Śledztwo przeciw członkowi Prezydium ZR w Pile’, AS Biuletyn Pism Związkowych i Zakładowych, 22, 22–28 June 1981, 211; Wąsowicz, Father Jarosław, ‘Wydawnictwa związkowe w zakładach sprzęty oświetleniowego Polam w Pile w latach 1989–1989’ in Truskawa, Tomasz, ed. Prasa zakładowa NSZZ Solidarność w latach 1980–1981 (Warsaw: Stowarzyszenie Wolnego Słowa, 2010), 20–2Google Scholar.
54 Kaja Bogomiłska, ‘List’, Niezależność, 74, 30 June 1981, 1.
55 ‘W sprawie cenzury’, AS Biuletyn Pism Związkowych i Zakładowych, 22, 22–28 June 1981, 211; Jacek Kuroń, Autobiografia (Warsaw: Wydawnictwo Krytyki Politycznej), 603–4; Friszke, Rewolucja Solidarności, 263.
56 Kuczyński, Burza nad Wisłą, 157.
57 ‘Dni bez prasy’, Niezależność, 105, 13 Aug. 1981, 1; ‘Dni bez prasy’, Niezależność, 107, 17 Aug. 1981, 1; ‘Dziś dzień bez prasy’, Niezależność, 109, 19 Aug. 1981, 1; Mirosław Kowalski, ‘Strajk prasowy’, Tygodnik Solidarność, 22, 28 Aug. 1981, 5; ‘20 VIII posiedzenie Prezydium ZR Dolny Śląsk’, Solidarność Dolnośląska, 50, 31 Aug. 1981, 2; ‘Strajk drukarzy zawieszone’, Niezależność, 122, 7 Sept. 1981, 2; Friszke, Rewolucja Solidarności, 558.
58 Stefanic, David A., Robotnik: A Short History of the Struggle for Worker Self-Management and Free Trade Unions in Poland, 1944–1981 (Boulder, CO: East European Monographs, 1992) 82–3Google Scholar.
59 Congress Post, 9, 28 Sept. 1981, 1; ‘Statement of the First Congress of Delegates about Passage of Self-Management and Presidium Responsibility’, Congress Post, Supplement, 1 Oct. 1981, 1.
60 Doucette, Books Are Weapons, 108, 134.
61 AS, ‘II tura zjazdu. Czwarty dzień obrad’, Głos Wolny, 16, 30 Sept. 1981, 3; ‘I krajowy zjazd delegatów’, Tygodnik Solidarność, 28, 9 Oct. 1981, 1–3.
62 ‘I krajowy zjazd delegatów’, Tygodnik Solidarność, 28, 9 Oct. 1981, 5.
63 AS, ‘II tura zjazdu. Czwarty dzień obrad’, Głos Wolny, 16, 30 Sept. 1981, 3; AS, ‘II tura zjazdu. Piąty dzień obrad’, Głos Wolny, 17, 1 Oct. 1981, 3; ‘I krajowy zjazd delegatów’, Tygodnik Solidarność, 28, 9 Oct. 1981, 5.
64 Jarosław Broda, ‘Mityng wyborczy’, Głos Wolny, 18, 2 Oct. 1981, 2; ‘I krajowy zjazd delegatów’, Tygodnik Solidarność, 28, 9 Oct. 1981, 9.
65 Michnik, Adam, ‘The Polish War’, in Michnik, Adam, Letters from Prison and Other Essays, trans. Latyński, Maya (Berkeley, CA: University of California Press, 1987), 35–6Google Scholar.
66 ‘Rzecznik prasowy’, Niezależność, 46, 15 May 1981, 3; Jan Józef Lipski, ‘Cenzura a prasa związkowa’, Solidarność Dolnośląska, 54, 14 Oct. 1981, 13.
67 ‘Wolność słowa kontra wolność cenzury’, Niezależność, 165, 11 Nov. 1981, 1; ‘Zwycięstwo nad cenzura’, Z Dnia na Dzień, 55/127, 5 Nov. 1981, 4; Jolanta Strzelecka, ‘Cenzura przed sądem’, Tygodnik Solidarność, 33, 13 Nov. 1981, 1, 4.
68 ‘Z teleksu’, Z Dnia na Dzień, 53/125, 2 Nov. 1981, 2.
69 Ekiert, Grzegorz, The State Against Society: Political Crises and Their Aftermath in East Central Europe (Princeton, NJ: Princeton University Press, 1996), 261–3CrossRefGoogle Scholar; Bertram, Łukasz, ed. Obieg NOW-ej (Warsaw: IPN Instytut Pamięci Narodowej, 2013), 140Google Scholar.
70 Mark Kramer, ‘Soviet Deliberations during the Polish Crisis’, Cold War International History Project, Special Working paper no. 1. https://www.wilsoncenter.org/sites/default/files/media/documents/publication/ACF56F.PDF (Last accessed 16 Feb. 2020 ).
71 Bourdieu, Pierre, Language and Symbolic Power, ed. Thompson, John B., trans. Raymond, Gino and Adamson, Matthew (Cambridge, MA: Harvard University Press, 2003), 138Google Scholar.
72 Lipiński, Artur, ‘Meanings of 1989: Right-Wing Discourses in Post-Communist Poland’, in McDermott, Kevin and Stibbe, Matthew, eds., The 1989 Revolutions in Central and Eastern Europe (New York: Manchester University Press, 2013), 239Google Scholar; James Traub, ‘The Party That Wants to Make Poland Great Again’, The New York Times online, 2 Nov. 2016, https://www.nytimes.com/2016/11/06/magazine/the-party-that-wants-to-make-poland-great-again.html?mcubz=0 (Last accessed Feb. 2017).
73 ‘Macierewicz w TVP pytany o Wałęsę: Jest najpodlejszym zdrajcą “Solidarności”’, 11 July 2017, http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114871,22082593,macierewicz-w-tvp-pytany-o-walese-jest-najpodlejszym-zdrajca.html (Last accessed July 2017).
74 Maciej Deja, ‘Polski premier jedynym przywódcą, który nie złożył Wałęsie życzeń’, Wiadomosci online, 29 Sept. 2018, https://wiadomosci.wp.pl/polski-premier-jedynym-przywodca-ktory-nie-zlozyl-walesie-zyczen-6300695059125889a (Last accessed 5 Jan. 2018).
75 ‘Freedom of the Press 2017– Poland’, https://freedomhouse.org/report/freedom-press/2017/poland (Last accessed May 2017).
76 Ost, David, ‘Authoritarian Drive in Poland’, in Harper, Jo, ed., Poland's Memory Wars: Essays on Illiberalism (Budapest: Central European University Press, 2018), 58Google Scholar.
77 Havel, 184.
78 Bujak, Zibgniew in Łopiński, Maciej, Moskit, Marcin and Wilk, Mariusz, eds., Konspira: Solidarity Underground, trans. Cave, Jane (Berkeley, University of California Press, 1990), 128Google Scholar.
79 Zbigniew Bujak, ‘Zdobywam wiedzę w działaniu’, Niezależność, 18, 8 Mar. 1981, 2.
