Hostname: page-component-8448b6f56d-sxzjt Total loading time: 0 Render date: 2024-04-24T11:20:16.806Z Has data issue: false hasContentIssue false
  • English
  • Français

The absence of public exchange banks in medieval and early modern Flanders and Brabant (1400–1800): a historical anomaly to be explained

Published online by Cambridge University Press:  16 November 2010

Erik Aerts
Erik Aerts*
Affiliation:
Katholieke Universiteit Leuven
*
Erik.Aerts@arts.kuleuven.be
Get access Rights & Permissions [Opens in a new window]

Abstract

The article aims to present an explanation for the complete absence of public municipal banks in the Southern Low Countries, and particularly in its two main principalities Flanders and Brabant, between 1400 and 1800. The reasons were complex, lying in a combination of the presence of adequate substitutes such as money changers, cashiers and town exchange offices (stadswissels) and countervailing factors (adverse economic conditions, insufficient financial resources, special interests of persons and lobbies). It is also argued that strong government control of the Antwerp urban debt prevented the local authorities from experimenting with a municipal bank.

Keywords

public banksfinancial historypublic debtmoney trade

JEL classification

N23: Europe: Pre-1913
Type
Articles
Information
Financial History Review , Volume 18 , Issue 1 , April 2011 , pp. 91 - 117
Copyright
Copyright © European Association for Banking and Financial History e.V. 2010

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

References

REFERENCES

Aerts, E. (1996). Geschiedenis en archief van de Rekenkamers (Overzicht van de archieven en verzamelingen van het Algemeen Rijksarchief. Overzichten en gidsen, 27). Brussels: Algemeen Rijksarchief.Google Scholar
Aerts, E. (2004). Le Brabant à l'époque espagnole (1629–1715). Prospérité et bien-être au ‘siècle de malheur'. In Van Uytven, R. et al. (eds.), Histoire du Brabant. Du duché à nos jours. Zwolle: Waanders uitgevers.Google Scholar
Aerts, E. (2006). The European monetary famine of the late Middle Ages and the Bank of San Giorgio in Genoa. In Felloni, G. (ed.), La Casa di San Giorgio: il potere del credito (Atti della Società Ligure di Storia Patria, nuova serie, vol. XLVI, fasc. II). Genoa: Società Ligure di Storia Patria.Google Scholar
Aerts, E. (2009). The stock exchange in medieval and early modern Europe: the origins of a concept in the Southern Netherlands. In Kelders, A. and Duvosquel, J. M. (eds.), Liber Miscellanea in memoriam Pierre Cockshaw (1938–2008). Aspects de la vie culturelle dans les Pays-Bas méridionaux (XIVe-XVIIIe siècle) (Archives et Bibliothèques de Belgique. Numéro spécial 82), vol. I. Brussels: Archives et Bibliothèques de Belgique.Google Scholar
Aerts, E. (2010). Economische interventie van de centrale staat in de Spaanse en Oostenrijkse Nederlanden (1555–1795). In Dubois, S. and Yante, J.-M. (eds.), Gouvernance et administration dans les provinces belgiques du XVIe au XVIIIe siècle. Brussels: Archives et Bibliothèques de Belgique (forthcoming).Google Scholar
Baetens, R. (1976). De nazomer van Antwerpens welvaart. De diaspora en het handelshuis De Groote tijdens de eerste helft der 17de eeuw (Historische Uitgaven, reeks in-8°, 45), vol. I. Brussels: Gemeentekrediet van België.Google Scholar
Bairoch, P., Batou, J. and Chevre, P. (1988). La population des villes européennes, 800–1850. Banque de données et analyse sommaire des résultats. The Population of European Cities. Data Bank and Short Summary of Results. Geneva: Droz.Google Scholar
Bigwood, G. (1921). Le régime juridique et économique du commerce de l'argent dans la Belgique du Moyen Age (Académie royale de Belgique. Classe des lettres et des sciences morales et politiques. Mémoires. Collection in-8. 2e série, 14). 2 vols. Brussels: Palais des académies.Google Scholar
Blockmans, F. (1952). De stadsfinanciën. In Antwerpen in de XVIIIde eeuw. Instellingen-economie-cultuur. Antwerp: De Sikkel.Google Scholar
Blockmans, W. (1985). Financiers italiens et flamands aux XIIIe-XIVe siècles. In Aspetti della vita economica medievale. Atti del Convegno di Studi nel X Anniversario della morte di Federigo Melis. Florence: Università degli studi – Istituto di Storia economica.Google Scholar
Blockmans, W.P. (1988). Alternatives to Monarchical Centralisation: the Great Tradition of Revolt in Flanders and Brabant. In Koenigsberger, H. G. and Müller-Luckner, E. (eds.), Republiken und Republikanismus im Europa der Frühen Neuzeit. Munich: R. Oldenbourg Verlag.Google Scholar
Blockmans, W. (1990). Handelstechniken in Flandern und Brabant im Vergleich mit denjenigen der Hanse, 14.-15. Jahrhundert. In Friedland, K. (ed.), Brügge-Colloquium des Hansischen Geschichtsvereins 26.-29. Mai 1988. Referate und Diskussionen. Cologne and Vienna: Böhlau Verlag.Google Scholar
Bonenfant, P., Bartier, J. and Van Nieuwenhuysen, A. (1965). Ordonnances de Philippe le Hardi et de Marguerite de Male du 16 octobre 1381 au 31 décembre 1393. Brussels: Commission royale des Anciennes Lois et Ordonnances de Belgique.Google Scholar
Boom, G. (1932). Les ministres plénipotentiaires dans les Pays-Bas autrichiens principalement Cobenzl (Académie royale de Belgique. Classe des lettres et des sciences morales et politiques. Mémoires. Collection in-8°. 2e série, 31). Brussels: Académie royale de Belgique.Google Scholar
Boone, M. (1990). Geld en macht. De Gentse stadsfinanciën en de Bourgondische staatsvorming (1384–1453) (Verhandelingen der Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheidkunde te Gent, XV). Ghent: Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheidkunde.Google Scholar
Boone, M. (1991). ‘Plus dueil que joie’. Renteverkopen door de stad Gent in de Bourgondische periode: tussen private belangen en publieke financiën. Driemaandelijks tijdschrift van het Gemeentekrediet, 45, pp. 3–26.Google Scholar
Boone, M. and Prak, M. (1995). Rulers, patricians and burghers: the Great and the Little traditions of urban revolt in the Low Countries. In Davids, K. and Lucassen, J. (eds.), A Miracle Mirrored: The Dutch Republic in European Perspective. Cambridge: Cambridge University Press.Google Scholar
Boumans, R. (1947). De Oostenrijkse centralisatiepolitiek en haar invloed op het Antwerps stadsbestuur. In Vereniging van de Oudheidkundige en Geschiedkundige Kringen van België. Fédération archéologique et historique de Belgique. Jaarboeken XXXIIe zitting Congres van Antwerpen 27–31 Juli 1947. Annales XXXIIe session. Congrès d'Anvers 27–31 Juillet 1947. Antwerp: Federatie van de kringen voor oudheidkunde en geschiedenis van Belgie.Google Scholar
Boumans, R. (1965). Het Antwerps stadsbestuur voor en tijdens de Franse overheersing. Bijdrage tot de ontwikkelingsgeschiedenis van de stedelijke bestuursinstellingen in de Zuidelijke Nederlanden (Rijksuniversiteit te Gent. Werken uitgegeven door de Faculteit van de Letteren en Wijsbegeerte, 135). Bruges: De Tempel.Google Scholar
Brants, V. (1914). Les ordonnances monétaires du XVIIe siècle: Albert et Isabelle –1598–1621, Philippe IV–1621–1665, Charles II –1665–1700. Brussels: Commission royale des Anciennes Lois et Ordonnances de Belgique.Google Scholar
Braudel, F. (1966). La méditerranée et le monde méditerranéen à l'époque de Philippe II. 2nd edn, vol. I. Paris: A. Collin.Google Scholar
Braudel, F. (1978). The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II, 3rd edn, vol. I. London: Fontana/Collins.Google Scholar
Bruwier, M. (1950–3). Monnaie de Hainaut et changeurs des Pays-Bas au XVe siècle. Annales du Cercle archéologique de Mons, 62, pp. 328–32.Google Scholar
Cipolla, C. M. (1976). Before the Industrial Revolution: European Society and Economy, 1000–1700. London: Methuen.Google Scholar
Coenen, D. (1980). Une vaine tentative de stabilisation monétaire dans les Pays-Bas (1541–1555). Revue belge de philologie et d'histoire, 68, pp. 817–49.CrossRefGoogle Scholar
Coppens, H. (1992). De financiën van de centrale regering van de Zuidelijke Nederlanden aan het einde van het Spaanse en onder Oostenrijks bewind (ca. 1680–1788) (Verhandelingen van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België. Klasse der Letteren, 54, 142). Brussels: Paleis der Academiën.Google Scholar
Degryse, K. (2005). De Antwerpse fortuinen: kapitaalsaccumulatie, -investering en -rendement te Antwerpen in de 18de eeuw (Bijdragen tot de Geschiedenis, 88, 1–4). Antwerp: Universiteit Antwerpen – Centrum voor Stadsgeschiedenis.Google Scholar
Degryse, K. and Everaert, J. (1989). De handel. In Antwerpen in de XVIIde eeuw (Genootschap voor Antwerpse geschiedenis). Antwerp: Genootschap voor Antwerpse geschiedenis.Google Scholar
Denucé, J. (1931). De beurs van Antwerpen. Oorsprong en eerste ontwikkeling, 15e en 16e eeuwen. Antwerpsch Archievenblad, second series, 6, pp. 81–145.Google Scholar
[DERIVAL] (1783). Le voyageur dans les Pays-Bas autrichiens, ou lettres sur l'état actuel de ce pays, vol. IV. Amsterdam: Changuion.Google Scholar
De Roover, R. (1948). Money, Banking and Credit in Mediaeval Bruges. Italian Merchant-Bankers, Lombards and Money-Changers. A Study in the Origins of Banking (The Mediaeval Academy of America Publications, 51). Cambridge, MA: The Mediaeval Academy of America.Google Scholar
De Ruysscher, D. (2009). Handel en recht in de Antwerpse rechtbank (1585–1713). Unpublished doctoral dissertation, Katholieke Universiteit Leuven, Faculty of Law.Google Scholar
De Smedt, O. (1954). De Engelse natie te Antwerpen in de 16e eeuw (1496–1582), vol. II. Antwerp: De Sikkel.Google Scholar
De Vries, J. (1984). European Urbanization 1500–1800. London: Methuen.Google Scholar
De Vries, J. and Van der Woude, A. (1995). Nederland 1500–1815. De eerste ronde van moderne economische groei. Amsterdam: Balans.Google Scholar
De Vries, J. and Van der Woude, A. (1997). The First Modern Economy: Success, Failure, and Perseverance of the Dutch Economy, 1500–1815. Cambridge: Cambridge University Press.CrossRefGoogle Scholar
Dickson, P. G. M. (1987). Finance and Government under Maria Theresa 1740–1790, vol. I. Oxford: Clarendon Press.Google Scholar
Dickson, P. G. M. and Sperling, J. (1970). War finance 1689–1714. In The New Cambridge Modern History, vol. VI. Cambridge: Cambridge University Press.Google Scholar
Dickstein-Bernard, C. (1977). La gestion financière d'une capitale à ses débuts: Bruxelles 1334–1467 (Annales de la Société Royale d'Archéologie de Bruxelles, 54). Brussels: Société Royale d'Archéologie de Bruxelles.Google Scholar
Donnet, F. (1927). Coup d'œil sur l'histoire financière d'Anvers au cours des siècles. Antwerp: Banque d'Anvers.Google Scholar
Enno van Gelder, H. (1970). De wisselaarsinstructie van 1580. Revue belge de numismatique et de sigillographie, 116, pp. 245–68.Google Scholar
Enno van Gelder, H. (1973). Geschiedenis van de gulden. Tijdschrift voor Geschiedenis, 23, pp. 33–8.Google Scholar
Felloni, G. (1977). Italy. In Wilson, C. and Parker, G. (eds.), An Introduction to the Sources of the European Economy 1500–1800. Ithaca, NY: Cornell University Press.Google Scholar
Felloni, G. (1997). Moneta, credito e banche in Europa: un millennio di storia. Genoa: Banca Carige.Google Scholar
Galand, M. (2000). Dans les coulisses du pouvoir : La Veuve Nettine (1706–1775), banquière de l'Etat dans les Pays-Bas autrichiens. In Femmes de culture et de pouvoir. Liber amicorum Andrée Despy-Meyer (Sextant, Revue du Groupe interdisciplinaire d'Etudes sur les Femmes 13/14). Brussels: Université libre de Bruxelles.Google Scholar
Génard, P. and van Den Branden, F. J. (n.d.). Het ‘Register vanden dachvaerden’. Antwerpsch Archievenblad, 21, pp. 1–293.Google Scholar
Goldthwaite, R. A. (1993). Wealth and the Demand for Art in Italy 1300–1600. Baltimore and London: Johns Hopkins University Press.Google Scholar
Goris, J. A. (1925). Étude sur les colonies marchandes méridionales (Portugais, Espagnols, Italiens) à Anvers de 1488 à 1567. Contribution à l'histoire des débuts du capitalisme moderne (Université de Louvain – Recueil de travaux publiés par les membres des conférences d'histoire et de philologie, IIe série, fasc. 4). Leuven: Librairie universitaire.Google Scholar
Gorissen, P. (1956). Les finances de la ville de Bruxelles au XIVme siècle. À propos de trois fragments de comptes (1371–1372–1382). Cahiers Bruxellois. Revue historique trimestrielle, 1, 3, pp. 161–94.Google Scholar
Haemers, J. and Lambert, B. (2009). Pouvoir et argent. La fiscalité d'État et la consommation du crédit des ducs de Bourgogne (1384–1506). Revue du Nord, 91, 379, pp. 35–59.CrossRefGoogle Scholar
Heers, J. (1961). Gênes au XVe siècle. Activité économique et problèmes sociaux (École Pratique des Hautes Études. VIe section. Centre de Recherches Historiques. Affaires et gens d'affaires, XXIV). Paris: SEVPEN.Google Scholar
Heirwegh, J. -J. (1987). Neny et les idées économiques de son temps. In Patrice de Neny (1716–1784) et le gouvernement des Pays-Bas autrichiens. Patrice de Neny (1716–1784) en de regering der Oostenrijkse Nederlanden (Standen en Landen. Anciens Pays et Assemblées d'Etats, LXXXVIII). Kortrijk-Heule: UGA.Google Scholar
Heyvaert, E. (1975). De ontwikkeling van de moderne bank- en krediettechniek tijdens de zestiende en zeventiende eeuw in Europa en te Amsterdam in het bijzonder. Doctoral dissertation, Katholieke Universiteit Leuven, Faculty of Economics.Google Scholar
Hoffman, P. T., Postel-Vinay, G. and Rosenthal, J. -L. (2001). Des marchés sans prix. Une économie politique du crédit à Paris, 1660–1870. Paris: Éditions de l'École des Hautes Études en Sciences Sociales.Google Scholar
Hoffman, P. T., Postel-Vinay, G. and Rosenthal, J. -L. (2000). Priceless Markets: The Political Economy of Credit in Paris 1660–1870. Chicago and London: University of Chicago Press.Google Scholar
Houtman-de Smedt, H. (1983). Charles Proli, Antwerps zakenman en bankier, 1723–1786. Een biografische en bedrijfshistorische studie (Verhandelingen van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België. Klasse der Letteren, 45, 108). Brussels: Paleis der Academiën.Google Scholar
Janssens, V. (1955). Het ontstaan van de dubbele koers courantgeld-wisselgeld in het geldwezen van de Zuidelijke Nederlanden. Bijdragen voor de geschiedenis der Nederlanden, 9, pp. 1–18.Google Scholar
Janssens, V. (1957). Het geldwezen der Oostenrijkse Nederlanden (Verhandelingen van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België. Klasse der Letteren, 29). Brussels: Paleis der Academiën.Google Scholar
Janssens, V. (1969). Mevrouw de Nettine, staatsbankier in de 18e eeuw. Bank- en Financiewezen/ Revue de la Banque, 33, pp. 679–89.Google Scholar
Klep, P. M. M. (1991). Population estimates of Belgium, by province (1375–1831). In Historiens et populations. Liber amicorum Étienne Hélin. Louvain-la-Neuve: Société belge de démographie.Google Scholar
Kortlever, Y. E. (2001). The Easter and Cold Fairs of Bergen op Zoom (14th-16th centuries). In Cavaciocchi, S. (ed.), Fiere e mercati nella integrazione delle economie europee secc. XIII-XVIII (Istituto Internazionale di Storia Economica ‘F. Datini’, Serie II – Atti delle ‘Settimane di Studi’ e altri Convegni, 32). Prato: Le Monnier.Google Scholar
Kortlever, Y. E. (2009). De jaarmarkten van Bergen op Zoom. In van Gelder, M. and Mijers, E. (eds.), Internationale handelsnetwerken en culturele contacten in de vroegmoderne Nederlanden (Vlaams-Nederlandse Vereniging voor Nieuwe Geschiedenis, 8). Maastricht: Shaker Publishing.Google Scholar
Lameere, J. and Simont, H. (1907). Recueil des ordonnances des Pays-Bas. Deuxième série – 1506–1700, vol. IV. Brussels: Commission royale des Anciennes Lois et Ordonnances de Belgique.Google Scholar
Lameere, J. and Simont, H. (1910). Recueil des ordonnances des Pays-Bas. Deuxième série – 1506–1700, vol. V. Brussels: Commission royale des Anciennes Lois et Ordonnances de Belgique.Google Scholar
Lane, F. C. and Mueller, R. C. (1985). Money and Banking in Medieval and Renaissance Venice, vol. I. Baltimore and London: Johns Hopkins University Press.CrossRefGoogle Scholar
Lenders, P. (1980). De ‘nationale schuld’ in de Oostenrijkse Nederlanden na 1750. Duidelijke en onduidelijke verplichtingen der ondergeschikte besturen. In De openbare schuld in de 18de en 19de eeuw. Ontwikkeling op het plaatselijk, gewestelijk en nationaal vlak. 9de Internationaal Colloquium Spa, 12–16 Sept. 1978. Handelingen (Historische Uitgaven, reeks in- 8°, 58). Brussels: Gemeentekrediet van België.Google Scholar
Lenders, P. (1985). De Junta der Besturen en Beden (1764–1787) en haar werking in de Oostenrijkse Nederlanden. Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden, 100, pp. 17–36.Google Scholar
Lenders, P. (1987). Neny en de staatstheorie van zijn tijd. In Patrice de Neny (1716–1784) et le gouvernement des Pays-Bas autrichiens. Patrice de Neny (1716–1784) en de regering der Oostenrijkse Nederlanden (Standen en Landen. Anciens Pays et Assemblées d'Etats, LXXXVIII). Kortrijk-Heule: UGA.Google Scholar
Lenders, P. (1989). De schulden van de openbare besturen in de Oostenrijkse Nederlanden. Hun ontwikkeling vanaf 1749. In Houtman-de Smedt, H. (ed.), Overheid en economie. Economische aspecten van de overheidspolitiek in en met betrekking tot de Oostenrijkse Nederlanden. Handelingen van het colloquium te Antwerpen 27 februari 1988. Antwerp: UFSIA.Google Scholar
Lenders, P. (1993). Le ‘siècle de malheur’. Une dénomination controversée sans rapport avec la réalité?. In Aerts, E., Henau, B., Janssens, P. and Van Uytven, R. (eds.), Studia Historica Œconomica: Liber Amicorum Herman Van der Wee. Leuven: Universitaire Pers.Google Scholar
Lenders, P. (1995a). Jointe pour l'audition des comptes (1749–1751, 1752–1764). In Aerts, E. et al. (eds.), Les institutions du gouvernement central des Pays-Bas habsbourgeois (1482–1795) (Archives générales du Royaume et Archives de l'État dans les Provinces. Studia, 56), vol. II. Brussels: Archives générales du Royaume.Google Scholar
Lenders, P. (1995b). Jointe des administrations et des affaires des subsides (1764–1786, 1791–1794). In Aerts, E. et al. (eds.), Les institutions du gouvernement central des Pays-Bas habsbourgeois (1482–1795) (Archives générales du Royaume et Archives de l'État dans les Provinces. Studia, 56), vol. II. Brussels: Archives générales du Royaume.Google Scholar
Livi Bacci, M. (2000). The Population of Europe: A History. Oxford: Blackwell.Google Scholar
Maesschalck, A., Viaene, J. and Vandevyvere, H. (2002). Een 15de-eeuws bankkantoor op de Vismarkt te Leuven. Een kunsthistorisch en bouwkundig onderzoek van twee gotische panden. Jaarboek van de geschied- en oudheidkundige kring voor Leuven en omgeving, 40, pp. 93–271.Google Scholar
Martínez, M. -S. (2003). Dette publique, autorités princières et villes dans les pays de la couronne d'Aragon (14e-15e siècles). In Boone, M., Davids, K. and Janssens, P. (eds.), Urban Public Debts. Urban Government and the Market for Annuities in Western Europe (14th-18th centuries) (Studies in European Urban History (1100–1800), 3). Turnhout: Brepols.Google Scholar
Masure, Th. (1985–6). De stadsfinanciën van Antwerpen 1531–1571. Een poging tot rekonstruktie. Master's thesis, Universiteit van Gent, History Department. 2 vols.Google Scholar
Mertens, W. (1982). Financieel beheer, economische politiek en Bourgondische welvaart. Mechelen 1439–1490. Master's thesis, Katholieke Universiteit Leuven, History Department, 2 vols.Google Scholar
Michielsen, L. (1952). De handel. In Antwerpen in de XVIIIde eeuw. Instellingen-economie-cultuur, Antwerp: De Sikkel.Google Scholar
Moureaux, P. (1971). Les préoccupations statistiques du gouvernement des Pays-Bas autrichiens et le dénombrement des industries dressé en 1764 (Université Libre de Bruxelles. Faculté de Philosophie et Lettres, 48). Brussels: Éditions de l'Université de Bruxelles.Google Scholar
Mueller, R. C. (1997). The Venetian Money Market – Banks, Panics, and the Public Debt, 1200–1500. Baltimore and London: Johns Hopkins University Press.Google Scholar
Munro, J. H. (1991a). Die Anfänge der Übertragbarkeit: einige Kreditinnovationen im Englisch–Flämischen Handel des Spätmittelalters (1360–1540). In North, M. (ed.), Kredit im spätmittelalterlichen und frühneuzeitlichen Europa. Cologne and Vienna: Böhlau Verlag.Google Scholar
Munro, J. H. (1991b). The international law merchant and the evolution of negotiable credit in late-Medieval England and the Low Countries. In Banchi pubblici, banchi privati e monti di pietà nell'Europa preindustriale. Amministrazione, technice operative e ruoli economici. Atti del convegno Genova, 1–6 ottobre 1990. Genoa: Società Ligure di Storia Patria.Google Scholar
Munro, J. H. (2003). The medieval origins of the financial revolution: usury, rentes, and negotiability. International History Review, 25, pp. 505–62.CrossRefGoogle Scholar
Murray, J. (2005). Bruges: Cradle of Capitalism, 1280–1390. Cambridge: Cambridge University Press.Google Scholar
North, M. (1994). Das Geld und seine Geschichte: vom Mittelalter bis zur Gegenwart. Munich: C. H. Beck.Google Scholar
North, M. (2009). Kleine Geschichte des Geldes. Vom Mittelalter bis Heute. Munich: C. H. Beck.Google Scholar
Parker, G. (1978). The emergence of modern finance in Europe, 1500–1730. In The Fontana Economic History of Europe, 3rd edn, vol. II. London: Collins/Fontana.Google Scholar
Peeters, J. P. (1980). De financiën van de kleine en secundaire steden in Brabant van de 12de tot het midden der 16de eeuw: het voorbeeld van Diest, Nijvel, Tienen, Zoutleeuw, Vilvoorde, Aarschot, Zichem, Geldenaken, Halen, Hannuit, Landen en Gembloers. 3 vols. Antwerp and Brussels: Vrije Universiteit Brussel and Martinus Nijhoff.Google Scholar
Pirenne, H. (1949). Histoire de Belgique des origines à nos jours, vol. II. Brussels: La Renaissance du livre.Google Scholar
Pohl, H. (1977). Die Portugiesen in Antwerpen (1567–1648): zur Geschichte einer Minderheit (Vierteljahrschrift für Sozial- und Wirtschaftsgeschichte. Beihefte, 63). Wiesbaden: Steiner Verlag.Google Scholar
Prak, M. (2002). Gouden eeuw: het raadsel van de republiek. Nijmegen: Sun.Google Scholar
Prak, M. (2005). The Dutch Republic in the Seventeenth Century: The Golden Age. Cambridge and New York: Cambridge University Press.CrossRefGoogle Scholar
Prims, F. (1935). Geschiedenis van Antwerpen, vol. XI. Antwerp: Standaard.Google Scholar
Riu, M. (1982). Banca e società in Aragona fra tardo medioevo e prima età moderna. In L'alba della banca. Le origini del sistema bancario tra medioevo ed età moderna. Bari: Dedalo.Google Scholar
Riu, M. (2003). Banking. In E. Gerli, M., Armistead, S. G., Burns, R. et al. (eds.), Medieval Iberia: An Encyclopedia. New York: Routledge.Google Scholar
Skinner, A. (ed.) (1999). The Wealth of Nations. London: Penguin Books.Google Scholar
Southall, A. W. (1998). The City in Time and Space. Cambridge: Cambridge University Press.CrossRefGoogle Scholar
Spufford, P. (2006). Power and Profit: The Merchant in Medieval Europe. London: Thames & Hudson.Google Scholar
Spufford, P. (2008). How Rarely Did Medieval Merchants Use Coin? (Vijfde Van Gelder-lezing gehouden voor Geldmuseum en Stichting Nederlandse Penningkabinetten te Leiden op 16 November 2006). Utrecht: Stichting Nederlandse Penningkabinetten/Geldmuseum Utrecht.Google Scholar
Stols, E. (1971). De Spaanse Brabanders of de handelsbetrekkingen der Zuidelijke Nederlanden met de Iberische wereld 1598–1648 (Verhandelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België. Klasse der Letteren 33,70). 2 vols. Brussels: Paleis der Academiën.Google Scholar
Terlinden and Bolsée, J. (1957). Recueil des ordonnances des Pays-Bas. Deuxième série – 1506–1700. Règne de Philippe II contenant les ordonnances du 26 octobre 1555 au 27 aout 1559, vol. I. Brussels: Commission royale des Anciennes Lois et Ordonnances de Belgique.Google Scholar
'T Hart, M. and Limberger, M. (2006). Staatsmacht en stedelijke autonomie: het geld van Antwerpen en Amsterdam (1500–1700). Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis, 3(3), pp. 36–72.Google Scholar
Udovitch, A. L. (1979). Bankers without banks: commerce, banking, and society in the Islamic world of the Middle Ages. In The Dawn of Modern Banking (Center for Medieval and Renaissance Studies, University of California). New Haven and London: Yale University Press.Google Scholar
Usher, A. P. (1943). The Early History of Deposit Banking in Mediterranean Europe (Harvard Economic Studies, LXXXV), vol. I. Cambridge, MA: Harvard University Press.Google Scholar
Van Buyten, L. (1970). Politieke en administratief-technische aspecten van het stedelijk financiewezen in de Zuidelijke Nederlanden tijdens de XVIIe en XVIIIe eeuw. In Handelingen van het XLIe Congres (Mechelen, 1970) van de Federatie van de kringen voor Oudheidkunde en Geschiedenis van België, vol. II. Mechelen: Federatie van de kringen voor Oudheidkunde en Geschiedenis van België.Google Scholar
Van Buyten, L. (1981). Theorie en praktijk voor de financiële instellingen van het Ancien Régime: de verborgen facetten van het rentmeesterschap. In Recht en instellingen in de Oude Nederlanden tijdens de Middeleeuwen en de Nieuwe Tijd. Liber amicorum Jan Buntinx (Symbolae Facultatis Litterarum et Philosophiae Lovaniensis. Series A, 10). Leuven: Universitaire Pers.Google Scholar
Vandenbroeke, C. (1975). Agriculture et l'alimentation. L'agriculture et l'alimentation dans les Pays-Bas autrichiens. Contribution à l'histoire économique et sociale à la fin de l'Ancien Régime (Centre belge d'histoire rurale, 49). Ghent and Leuven: Centre belge d'histoire rurale.Google Scholar
Van der Burg, M., Van der Heijden, M., van Nederveen Meerkerk, E. and Vermeesch, G. (2009). Introduction: the rise of public facilities in the Low Countries. In Van der Burg, M., Van der Heijden, M., van Nederveen Meerkerk, E. and Vermeesch, G. (eds.), Serving the Urban Community: The Rise of Public Facilities in the Low Countries. Amsterdam: Aksant Academic Publishers.Google Scholar
Van der Wee, H. (1963). The Growth of the Antwerp Market and the European Economy (Fourteenth-Sixteenth Centuries) (Université de Louvain - Recueil de travaux d'histoire et de philologie, IVe série, fasc. 29). 3 vols. Leuven, Paris, The Hague: M. Nijhoff.CrossRefGoogle Scholar
Van der Wee, H. (1965). Antwerpens bijdrage tot de ontwikkeling van de moderne geld- en banktechniek. Tijdschrift voor Economie, 10(4), pp. 488–500.Google Scholar
Van der Wee, H. (1967). Anvers et les innovations de la technique financière aux XVIe et XVIIe siècles. Annales, Économies, Sociétés, Civilisations, 22, pp. 1067–89.CrossRefGoogle Scholar
Van der Wee, H. (1972). Historische aspecten van de economische groei. Tien studies over de economische ontwikkeling van West–Europa en van de Nederlanden in het bijzonder (12e–19e eeuw). Antwerp and Utrecht: De Nederlandsche Boekhandel.Google Scholar
Van der Wee, H. (1977). Monetary, credit and banking Systems. In Rich, E. E. and Wilson, C. H. (eds.), The Cambridge Economic History of Europe, vol. IV. Cambridge: Cambridge University Press.Google Scholar
Van der Wee, H. (1991). The medieval and early modern origins of European banking. In Banchi pubblici, banchi privati e monti di pietà nell'Europa preindustriale. Amministrazione, technice operative e ruoli economici. Atti del convegno Genova, 1–6 ottobre 1990. Genoa: Società Ligure di Storia Patria.Google Scholar
Van der Wee, H. (1993a). The economy as a factor in the revolt in the Southern Netherlands. In Van der Wee, H. (ed.), The Low Countries in the Early Modern World. Aldershot: Ashgate.Google Scholar
Van der Wee, H. (1993b). Antwerp and the new financial methods of the 16th and 17th centuries. In Van der Wee, H. (ed.), The Low Countries in the Early Modern World. Aldershot: Ashgate.Google Scholar
Van der Wee, H. (2000). European banking in the Middle Ages and early modern times (476–1789). In Van der Wee, H. and Kurgan-van Hentenryk, G. (eds.). A History of European Banking, 2nd edn.Antwerp: Mercator.Google Scholar
Van der Wee, H. and Aerts, E. (1982). De economische ontwikkeling van Europa, 950–1950 (Dossiers Geschiedenis. Extranummer 1). Leuven and Amersfoort: Acco.Google Scholar
Van der Wee, H. and Materné, J. (1987). Het kredietsysteem in Brabant tijdens de late middeleeuwen en in het begin van de nieuwe tijd. In van den Eerenbeemt, H. F. J. M. (ed.), Bankieren in Brabant in de loop der eeuwen (Bijdragen tot de geschiedenis van het Zuiden van Nederland, LXXIII). Tilburg: Stichting Zuidelijk historisch contact.Google Scholar
Van Dillen, J. G. (1927). De girobanken van Genua, Venetië en Hamburg. Tijdschrift voor Geschiedenis, 42, pp. 33–58.Google Scholar
Van Dillen, J. G. (1953). Bankiers te Brugge. Tijdschrift voor Geschiedenis, 66, pp. 235–42.Google Scholar
Van Houtte, J. A. and Van Uytven, R. (1980). Financiën. In Algemene Geschiedenis der Nederlanden. vol. IV, Haarlem: Fibula-Van Dishoeck.Google Scholar
Van Neck, A. (1960–1). Les aides générales accordées aux ducs de Brabant entre 1356 et 1430, Master's thesis, Université libre de Bruxelles, history department.Google Scholar
Van Nierop, H. (2001). Alva's Throne – making sense of the revolt of the Netherlands. In Darby, G. (ed.), The Origins and Development of the Dutch Revolt. London: Routledge.Google Scholar
Van Nieuwenhuysen, A. (1984). Les finances du duc de Bourgogne Philippe le Hardi (1384–1404). Économie et politique (Université libre de Bruxelles. Faculté de Philosophie et Lettres, LXXX). Brussels: Éditions de l'Université de Bruxelles.Google Scholar
Vanroelen, J. (1975). Het stadsbestuur. In Antwerpen in de XVIde eeuw (Genootschap voor Antwerpse geschiedenis). Antwerp: Genootschap voor Antwerpse geschiedenis.Google Scholar
Van Uytven, R. (1961). Stadsfinanciën en stadsekonomie te Leuven van de XIIe tot het einde der XVIe (Verhandelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België. Klasse der Letteren 23, 44). Brussels: Paleis der Academiën.Google Scholar
Van Uytven, R. (1987). De Brabantse wisselaars in de middeleeuwen. In van den Eerenbeemt, H. F. J. M. (ed.), Het geld dat zoekt zijn weg. 's-Hertogenbosch: F. van Lanschot Bankiers nv.Google Scholar
Van Werveke, H. (1934). De Gentsche stadsfinanciën in de middeleeuwen (Memories van de Koninklijke Academie van België. Afdeeling der Letteren, 2e reeks, XXXIV). Brussels: Koninklijke Academie van België.Google Scholar
Vercouteren, E. (1982) De wisselaars in Brabant (1430–1506): een bijdrage tot de economische geschiedenis van de Zuidelijke Nederlanden. Master's thesis, Katholieke Universiteit Leuven, History Department.Google Scholar
Vercouteren, E. (1985). De geldwisselaars in Brabant (1430–1506): een bijdrage tot de economische geschiedenis van de Zuidelijke Nederlanden. Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden, 100, pp. 3–25.Google Scholar
Yante, J. -M. (1999). Crédit urbain, crédit rural, crédit industriel. Le cas du pays mosan (XIVe-XVIe siècles). In Crédit et société: les sources, les techniques et les hommes (XIVe-XVIe s.) (Publication du Centre Européen d'Etudes Bourguignonnes (XIVe-XVIe s., 39). Neufchâtel: Centre Européen d'Etudes Bourguignonnes.Google Scholar