Hostname: page-component-76fb5796d-x4r87 Total loading time: 0 Render date: 2024-04-26T20:23:43.628Z Has data issue: false hasContentIssue false
  • English
  • Français

The Cable Car at Kasprowy Wierch: An Environmental Debate in Interwar Poland

Published online by Cambridge University Press:  27 January 2017

Daniel Stone
Get access Rights & Permissions [Opens in a new window]

Abstract

The construction of a cable car in 1935 by Minister Aleksander Bobkowski halted the proclamation of a Polish National Park in the Tatra Mountains near Zakopane. A press and letter-writing campaign organized by Polish environmentalists, headed by Professor Wladyslaw Szafer and the Tatra Society, subsequently convinced the government to create a park. This debate also concerned the architectural aesthetics of the cable car buildings. The episode sheds light on the development of environmentalism in Poland during the partition era and in interwar Poland, as well as related discussions on the role of technology in modern life and aesthetics. Overall, the episode reveals the existence of two competing views of modern society.

Type
Articles
Information
Slavic Review , Volume 64 , Issue 3 , Fall 2005 , pp. 601 - 624
Copyright
Copyright © Association for Slavic, East European, and Eurasian Studies. 2004

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

References

I would like to thank the University of Winnipeg Research and Travel Committee for the grant that allowed me to do archival research for this article.

1 Stebelski, Adam, Konarski, Kazimierz, and Bankowski, Piotr, eds., Straty archiwow i bibliotek warszawskich w zakresie rgkopismiennych zrodel historycznych, 3 vols. (Warsaw, 1955–57), 2:211, 285.Google Scholar

2 Sidorek, Anna, “Środowiska Taternickie wlatach 1873-1913,” Kultura i Spoteczeństwo 22, nos. 1–2 (1978): 253–70;Google Scholar see Dutkowa, Renata, ed., Zakopane: Czterysta lat dziejow, 2 vols. (Krakow, 1991).Google Scholar

3 Quoted in Crowley, David, “Finding Poland in the Margins: The Case of the Zakopane Style,” Journal ojDesign History 14, no. 2 (2001): 112.Google Scholar More broadly see Crowley, David, National Style and Nation-State: Design in Poland from the Vernacular Revival to the International Style (New York, 1992), 15–25;Google Scholar Manouelian, Edward, ”Invented Traditions: Primitivist Narrative and Design in the Polish Fin de Siecle,” SlavicRevieiu 59, no. 2 (Summer 2000): 392–94;Google Scholar Kolbuszewski, Jacek, Tatry w literaturze polskiej (Krakow, 1982), 169;Google Scholar Drozd-Piasecka, Miroslawa and Paprocka, Wanda, W kregu tradycji i sztuki ludowej (Warsaw, 1985), 76–90.Google Scholar Patrice Dabrowski traces similar developments in the Eastern Carpathians, with reference to the Tatra Society and Zakopane, , in “'Discovering’ the Galician Borderlands: The Case of the Eastern Carpathians,” Slavic Revieiu 64, no. 2 (Summer 2005): 380–402.Google Scholar

4 Huml, Irena, Polska sztuka stosowana XX mieku (Warsaw, 1978), 9–16;Google Scholar Milobedzki, Adam, Zarys dziejow architektury w Polsce (Warsaw, 1963), 243–45.Google Scholar

5 Witold H. Paryski, “Powstanie Zakopiańskiego ośrodka turystycznego (do 1914 r.),” and Roman Talewski, “Stacja klimatyczna i lecznictwo (do r. 1918),” in Dutkowa, Zakopane, 2:7–21, 126–59.

6 Steward, Jill, “Tourism in Late Imperial Austria,” in Baranowski, Shelley and Furlough, Ellen, eds., Being Elsewhere: Tourism, Consumer Culture, and Identity in Modern Europe and North America (Ann Arbor, 2001), 108–34;Google Scholar Runte, Alfred, National Parks: The American Experience, 3rd ed. (Lincoln, 1997), 85.Google Scholar

7 Kedziora, Tomasz, “Zakopiańska szkola przemyslu drzewnego w latach 1876–1918,” Studia historyczne 36, no. 4 (1993): 477–88;Google Scholar Witkiewicz, Stanislaw, Pisma Tatrxańskie, 2 vols. (Krakow, 1963), 1:6–8.Google Scholar

8 Orvar Löfgren, “Know Your Country: A Comparative Perspective on Tourism and Nation Building in Sweden,” in Baranowski and Furlough, Being Elsewhere, 137–54.

9 Shapiro, Henry D., Appalachia on Our Mind: The Southern Mountains and Mountaineers in the American Consciousness, 1870–1920 (Chapel Hill, 1978);Google Scholar Whisnant, David E., All That fs Native and Fine: The Politics of Culture in an American Region (Chapel Hill, 1983).Google Scholar

10 See, for example, Wożniakowski, Jacek, “Dobransze niz indziej towarzystwo: Życie artystyczne w Zakopanem do roku 1939,” in Dutkowa, , Zakopane, 2:190–236.Google Scholar

11 Jackowski, Antoni, “Rozwój funkcji turystycznej Zakopanego w okresie międzywojennym (1918–1939),” in Dutkowa, , Zakopane, 2:21–27.Google Scholar

12 Ibid., 27; Slonimski, Antoni, Alfabet wspomnień (Warsaw, 1975), 257 Google Scholar and photos no. 22 and 23; Żpebrowski, Rafal and Borzymiriska, Zofia, Polin: Kultura żydów polskich w XX imeku (Warsaw, 1993), 252–53.Google Scholar

13 Jackowski, “Rozwój funkcji turystycznej Zakopanego,” 22-52; Anderson, Larry, Benton MacKaye: Conservationist, Planner, and Creator of the Appalachian Trail (Baltimore, 2002), 42–43.Google Scholar

14 Kenarowa, Halina, “Trzy najstarsze szkoly zawodowe w Zakopanem,” in Dutkowa, , Zakopane, 2:605–33;Google Scholar Kenarowa, Halina, Od zakopiańskiej szkoly przemyslu drzewnego do Szkoty Kenara: Studium z dziejów szkolnichua zawodo-artystycznego w Polsce (Krakow, 1978).Google Scholar

15 Orynzyna, Janina, ed., Piekno uiyleczne: Ćwerauiecze Cepelii (Warsaw 1975);Google Scholar Telakowska, Wanda, W Kregu chlopskiej kultury: Inwencja ludowa we wspolczesnej wytwórczości (Warsaw, 1970);Google Scholar Olszewski, Andrzej K., An Outline History of Polish 20th Century Art and Architecture (Warsaw, 1989), 27–28, 34;Google Scholar Hillier, Bevis and Escrit, Stephen, ArtDeco Style (London, 1997), 139–41.Google ScholarPubMed

16 Venetia J. Newell, “The Adaptation of Folklore and Tradition (Folklorismus),” Folklore 98 (1987): 1–51; Jane S. Becker, Selling Tradition: Appalachia and the Construction of an American Folk, 1930–1940 (Chapel Hill, 1998). Polish folklorists have studied these issues: see Jozef Burszta, Kultura ludowa - kultura narodowa: Szkice i rozpraruy (Lublin, 1974), 308–39.

17 Philis Alvic, Weavers of the Southern Highlands (Lexington, 2003), 21–24ff., 96–112; Sandra Flood, Canadian Craft and Museum Practice, J900-1950 (Hull, Quebec, 2001), 167–210; Victor Turek, Poles in Manitoba, ed. and introduction, Benedykt Heydenkorn (Toronto, 1967), 211.

18 Lucyna Behnke, “Rozwój idei ochrony przyrody oraz ksztattowania i ochrony srodowiska,” Problemy zagospodarowania ziem górskich (1990): 27–57; Wladyslaw Szafer, “Zarys historii ochrona przyrody w Polsce,” in Wladyslaw Szafer, ed., Ochrona przyrody ijej zasobow: Problemy i melody, 2 vols. (Krakow, 1965), 1:53–77. See also Jozef Babicz, Wanda Grebecka, and Zbigniew Wqjcik, eds., Sludia z dziejów ochrony przyrody tv Polsce (Wroclaw, 1985); and Wlodzimierz Michajlów and Wladyslaw Szafer, eds., Ochrona przyrodniczego srodowiska czloiuieka (Warsaw, 1973), especially Wladyslaw Szafer, “Dzieje ochrona przyrody w Polsce i w innych krajach,” 13–63 (published in English as Szafer, Protection of Man's Natural Environment [Warsaw, 1974]).

19 Behnke, “Rozwój idei ochrony przyrody,” 43; Szafer, Wladyslaw, Wspomnienia przyrodnika: Mój profesorowie, mój kolodzy, moj uczniowe (Wroclaw, 1973), 145–62ff.Google Scholar For an appreciation of Bialowieza, see Schama, Simon, Landscape and Memory (Toronto, 1995), 23–74.Google Scholar

20 Behnke, “Rozwój idei ochrony przyrody,” 27–57; Szafer, ”Zarys,” 78-103.

21 Goetel, Walery, “Dzieje realizacji Tatrzariskiego Parku Narodowego,” in Szafer, Wladyslaw, ed., Tatrzanski Park Narodowy: Praca zbioroxua, 2d ed. (Kraków, 1962), 604–6.Google Scholar

22 Szafer, Wspomnienia przyrodnika; Goetel, Walery, Pod znakiem optymizmu (Krakow, 1976);Google Scholar Lenkowa, Antonina, Profesor Wladyslaw Szafer: Anegdoty, fakty, wspomnienia (Krakow, 1992).Google Scholar

23 Archiwum Akt Nowych, Warsaw (AAN), Spis protokolow 1917–1937, Prezydium Rady Ministrow w Warszawie, VIII (Spis kart ewidencjynych. Ministerstwo Komunikacji), Bobkowski, Aleksander, syg. 62.

24 See jerzy Wykrota, “Powstanie i rozwqj polskiego zwiazku narciarskiego,” injerzy Wykrota, ed., Polski zwiazek narciarshi 1919–1979 (Warsaw, n.d.).

25 Wykrota, “Powstanie i rozwoj,” unnumbered pages.

26 Polski zwiazek narciarski: Sprawozdanie z dzialalnosa za sezony 1933/34 i 1934/35 (Krakow, 1935), 40–41, 152.

27 Polski zwiazek narciarski: Sprawozdanie z dzialalnosci za sezony 1935/36 i 1936/37 (Krakow, 1937), 159.

28 Jackowski, “Rozwoj funkcji turysrycznej Zakopanego,” 25–27.

29 Ibid., 35; “Swieto Gor,” “Tydzien Gor,” and ”Tydzien Tatrzanski,” in Zona Radwariska-Paryska and Witold Henryk Paryski, eds., WielkaEncyklopedia Tatrzanska (Poronin, 1995), 1216, 1294–95.

30 See Turystyka, no. 11 (August 1935), for example.

31 Turysta w Polsce 1, no. 2 (December 1934).

32 Turystyka, no. 10 (July 1935): 13ff.

33 “WiosnawTatrach,” Turystyka (April 1936): 3-4.

34 Czerner, Olgierd, “Competing Ideas in Polish Architecture,” in Lesnikowski, Wojciech G. and Slapeta, Vladimir, eds., East European Modernism: Architecture n Czechoslovakia, Hungary and Poland between the Wars, 1919–1939 (New York, 1996), 187,193.Google Scholar See also in the same volume Wojciech G. Lesnikowski, “Functionalism in Polish Architecture,” 223, 277; and Crowley, National Style and Nation-State, 118–22.

35 Kodelski, Aleksander, “Gmach b. Ministerstwa Robot Publicznych,” Architektura i Budownictwo 9, no. 8 (1933): 229–45;Google Scholar Chroscicki, Juliusz A. and Rottermund, Andrzej, Atlas Architektury Warszawy (Warsaw, 1977), 87;Google Scholar “Kolejka na Kasprowy, Czarnieckiego 53,“ Gazeta Polska, 2 June 2003.

36 Lesnikowski, “Functionalism in Polish Architecture,” 206, 214–15.

37 Galinski, Franciszek, “Nowa Polska,” Turysta w Polsce 1, no. 2 (December 1934): 41–45 Google Scholar.

38 Michal Pawlikowski to Wladyslaw Szafer, 24 April 1934, Archiwum Polskiego Akademii Nauku w Kiakowie (APAN), 64 I–II (Walka o Tatry w okresie budowy kolejki na Kasprowy), f. (Korespondencja z roznymi osobami 1934-7); Goetel, “Dzieje realizacji Tatrzanskiego Parku Narodowego,” 606–8.

39 Andrzej paczkowski, Prasa Polska w latach 1918-1939 (Warsaw, 1980), 107-9, 153, 163-68.

40 “Ochrona przyrody a Gorale,” Glos Podhala, 17 March 1934.

41 “Kolejka Linowa Kuznice-Kasprowy Wierch,” Glos Podhala, 23 February 1936.

42 Juliusz Zborowski to Szafer, 15 November 1935, APAN, 64 I–II, f.

43 Ilustrowany Kurier Codzienny (hereafter, IKC), 18 February 1939.

44 Zborowski to Szafer, 21 March 1937, APAN, 64 I—II, f.

45 Leńkowa, Profesor Wladyslaw Szafer, 142–43.

46 “Park Narodowy—czy niewola babilonska Tatr,” IKC, 13January 1934, front page headline.

47 “Ochroniarzy … gwiazdy kola w oczy,” IKC, 6 July 1934, 4.

48 “Maniacka pasja a w rzeczywistosci plewy, mielone przez ochroniarski mlyn,” IKC, 11 July 1934, 3–4. (In Polish: “nie stac nas na profesorskie zalatwianie sprawy woderwaniu od zycia.”)

49 “Tow. Tatrz. pod rzadami ochroniarskich okupantow,” IKC, 26July 1934, 1.

50 “Czyzby ‘Panama’ w Tow. Tatrzanskiem?” IKC, 5 August 1934, 4.

51 Pierce, Daniel S., The Great Smokies: From Natural Habitat to National Park (Knoxville, 2000), 151 Google Scholar. In general, contrast Pierce's critical account and that of Durwood Dunn with the uncritical enthusiasm of Carlos Campbell. Dunn, Durwood, Cades Cove: The Life and Death of a Southern Appalachian Community, 1818–1937 (Knoxville, 1988)Google Scholar; Campbell, Carlos C., Birth of a National Park in the Great Smoky Mountains: An Unprecedented Crusade xuhich Created, as a Gift to the People, the Nation's Most Popular Park, rev. ed. (Knoxville, 1978 Google Scholar [I960]).

52 Koseski, Jacek, “Zesopl budowli powstalych w latach 1935–1938 z okazji mistrzostw swiata FIS w Zakopanem,” Rocznik Podhalanski 6 (1994): 83–88 Google Scholar; on regionalism in Polish design, see Crowley, National Style and Nation-State, 109–18.

53 AAN, Prezydium Rady Ministrow, Akta Komitetu Ekonomicznego 1920-1939, 8 cz. 9 #;1179. ”Wnioski na KEM w spravvie udzielenia Towarszystwa Budowy i Eksploatacji Kolei Linowej Zakopenego - /Kuznice/ - Kasprowy Wierch, pozyczki z Krajowego Funduszu Kolejowego, 24.VII.1935 – 10.XI. 1937,” and “Na trasie wielkiej budowy,” in Ministerstwo Komunikacji, XXVLat kolei linowych w Polsce (Warsaw, 1961), unnumbered pages.

54 “Pierwsza kolej linowa w Polsce,” in Ministerstwo Komunikacji, XXV Lat kolei linowych IU Polsce; Zwolinski, Tadeusz, Kolejka na Kasprowy (Warsaw, 1954), 14, 20 Google Scholar.

55 Delegat Ministra WRiOP do Spraw Ochrony Przyrody to Minister of Education, 31 March 1934, APAN, 64 I—II, c. (Prasa).

56 Szafer to Minister of Education, 10 April 34, APAN, 64 I—II, c.

57 Krygowski, Wladyslaw,DziejePolskiego Totuarzystwa Tatrzanskiego (Warsaw, 1988), 25 Google Scholar.

58 Barbara Borowska, interview, Warsaw, 10. May 2001.

59 Undated notes, APAN, 64 I—II, c.

60 Undated notes, APAN, 64 I—II, c, p. 16.

61 APAN, 64 I—II, f.; for example: Dr. Senator Regina Fleszarowa to Szafer, 23 October 1935; Szafer to Ferdynand Goetel, 31 October 1935; Prof. Dr. B. Hryniewiecki to Szafer, 10 January 1936; Adam Wodzicko to Szafer, 10 January 1936.

62 Michal Pawlikowski to Szafer, 24 April 1934, APAN, 64 I—II, f.

63 Szafer to Tadeusz Kornilowicz, 3 October 1935, APAN, 64 I—II, f.

64 Wladyslaw Szafer, “W obronie idei parku narodnowego: Sprawa koleiki na Kasprowy Wierch,” Wierchy 13 (1935): 244; “Przeciw Istnieniu Kolei w Tatrach,” APAN, 64 I?II, d. (Uchwaly tow. i inst. zebrania publiczne itp 1934–7); Benton MacKaye, "An Appalachian Trail: A Project in Regional Planning," reprinted in Anderson, Benton MacKaye, 371.

65 “Park Narodowy—czy niewola babilonska Tatr,” IKC, 13 January 1934; Polski zwiazek narciarski: Sprawozdanie z dzialalnosci za sezony 1933/34 i 1934/35, 41.

66 Runte, National Parks, 155–71.

67 J. Z. “Kolej linowa na Kasprowy Wierch,” Architektura i Budownictwo 12, no. 12 (1936): 385–92.

68 Leykam, Marek and Malicki, Zaslaw, “Urbanistyczna rozmowa o Kasprowym,” Architektura i Budownictxvo 12, no. 1 (1936): 35–36 Google Scholar; see also Olszewski, Outline History of Polish 20th Century Art and Architecture, 68, 80, 107.

69 “Park Przyrody wTatrach,” in Wielka Encyklopedia Talrzanska, 879.

70 Dlugolecka, Lidia and Pinkwart, Mackiej, Zakopane: Przwodnik historyczny, 2d ed. (Warsaw, 1994), 150 Google Scholar; “Koleje linowe,” in Wielka Encyklopedia Tatrzanska, 536; Renatajastrzab, “Baza Noclegowa,” Tatromania, http://www.staff.amu.edu.pl/∼renatad/HUTS.html (last consulted 17 April 2005).