Hostname: page-component-76fb5796d-r6qrq Total loading time: 0 Render date: 2024-04-27T17:46:38.673Z Has data issue: false hasContentIssue false
  • English
  • Français

Modernizing Science: Between a Liberal, Social, and Socialistic University – The Case of Poland and the University of Łódź (1945–1953)

Published online by Cambridge University Press:  21 May 2015

Agata Zysiak
Agata Zysiak*
Affiliation:
University of Łódz, Poland. E-mail: agatazysiak@gmail.com
Get access Rights & Permissions [Opens in a new window]

Argument

This paper examines the postwar reconstruction of the Polish academic system. It analyzes a debate that took place in the newly established university in the proletarian city of Łódź. The vision of the shape of the university was a bone of contention between the professors. This resulted in two contentious models of a university: “liberal” and “socialized.” Soon, universities were transformed into crucial institutions of the emerging communist state, where national history, ideology, and the future elite were produced and shaped. The social university was transformed into a socialistic university. Analysis of this process of transformation enables me to scrutinize the difficult clashes between the leftist intellectuals and the rising system of power that was not entirely hostile to them. The case of Poland also shows that sovietization did not mean solely a ruthless convergence of Central and Eastern Europe with a universal model most completely implemented in the USSR. Power hitting the ground was redeployed along various local interests, institutional conjunctures, and personal intransigencies. On a more universal level, I present this case in the context of the challenge of modernization and its many respective accommodations.

Type
Research Article
Information
Science in Context , Volume 28 , Issue 2 , June 2015 , pp. 215 - 236
Copyright
Copyright © Cambridge University Press 2015 

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

References

Baczko, Bronisław. 1951. O poglądach filozoficznych i społeczno-politycznych Tadeusza Kotarbińskiego [About Philosophical and Social-Political Views of Tadeusz Kotarbinski]. Warsaw: Książka i Wiedza.Google Scholar
Baranowski, Bohdan. 1985. Pierwsze Lata Uniwersytetu Łódzkiego, 1945–1949 [University of Łódz First Years 1945–1949]. Łódź: Wydawnictwo UŁ.Google Scholar
Baranowski, Bohdan, and Baranowski, Krzysztof. 1990. Trudne lata Uniwersytetu Lódzkiego (1949–1956) [University of Lodz's Difficult Years 1949–1956]. Łódź: Wydawnictwo UŁ.Google Scholar
Baranowski, Krzysztof. 1993. Początki Łodzi Akademickiej [Academic Lodz's Beginnings]. Szlakami Nauki [Pathways of Science] nr 21. Łódz: ŁTN.Google Scholar
Baranowski, Krzysztof. 2001. Alternatywna edukacja w II Rzeczypospolitej: Wolna Wszechnica Polska [Second Commonwealth of Poland's Alternative Education: Free Polish University]. Warsaw: Tow. Wolnej Wszechnicy Polskiej.Google Scholar
Bieńkowski, Władysław. 1946. “Przemówienie P. Wiceministra Władysława Bieńkowskiego Na Uroczystej Inauguracji Roku Akademickiego Na Uniwersytecie Łódzkim Dnia 13 Stycznia 1946r.” [Vice-Minister W. Bienkowski's Speech at the Solemn Inauguration of the Academic Year at University of Lodz]. Archives of University of Lodz, Biuro rektoratu.Google Scholar
Biggart, John. 1987. “Bukharin and the Origins of the ‘Proletarian Culture’ Debate.” Soviet Studies 39 (2):229–46.CrossRefGoogle Scholar
Bołtuc-Staszewska, Irena. 1964. Tranzytem Przez Łódź [Lodz in Transit]. Łódź: Wydawnictwo UŁ.Google Scholar
Chałasiński, Józef. 1938, Młode pokolenie chłopów [Young Generation of Peasants],Warsaw: Państwowy Instytut Kultury Wsi.Google Scholar
Chałasiński, Józef. 1947a. Społeczna Genealogia Inteligencji Polskiej [The Social Genealogy of Polish Intelligentsia]. Cracow: Czytelnik.Google Scholar
Chałasiński, Józef. 1947b. “O Społeczny Sens Reformy Uniwersytetów” [About the Social Sense of University Reform] Kuźnica [The Forge] (24) (June 17):3–6.Google Scholar
Chałasiński, Józef. 1947c. “Współczesne reformy szkolne a idea narodu i socjalizmu” [Modern Education Reforms and the Idea of Nation and Socialism]. Myśl Współczesna [Contemporary Thought] 7–8:398–425.Google Scholar
Chałasiński, Józef. 1950a. “Od Liberalnej o Socjalistycznej Idei Uniwersytetu” [From Liberal towards Socialistic Idea of University]. Życie Nauki [Science's Life] V (7–8):524–550.Google Scholar
Chałasiński, Józef. 1950b. “Inauguracja VI Roku Akademickiego Uniwersytetu Łódzkiego 1950/51” [4th University of Lodz's Academic Year Inauguration]. Archives of University of Łódz, no. 364649.Google Scholar
Chałasiński, Józef. 1951. “Memoriał Rektora ds. Warunków Pracy i Rozowju UŁ” [Rector's Memorial about UL's Work and Development Conditions]. Archives of University of Łódz Biuro rektoratu.Google Scholar
Chałasiński, Józef. 1952. “Rzecz z Powodu ‘Humanistyki Bez Hipostaz.” [Response towards Human Science without Hypostasis]. Myśl Filozoficzna [Philosophical Thought] 2:303–314.Google Scholar
Chałasiński, Józef. 1953. “Humanizm Socjalistyczny a Podstawowe Prawo Ekonomiczne Socjalizmu” [Socialistic Humanism and Socialism's Basic Social-Economic Rules] Nauka Polska [Polish Science] 2:50–80.Google Scholar
Chodakowska, Janina. 1981. Rozwój Szkolnictwa Wyższego w Polsce Ludowej w Latach 1944–1951 [Higher Education Development in People's Republik of Poland 1944–1951] Wrocław: Ossolineum.Google Scholar
Choroszy, Jan F. 1997. Poglądy etyczne Tadeusza Kotarbińskiego: studium historyczno-analityczne [T. Kotarbinski's Ethical Views: Historical-Analytical Study]. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.Google Scholar
Connelly, John. 1999. “The Foundation of Diversity: Communist Higher Education Policies in Eastern Europe 1945–1955.” In Science under Socialism, edited by Mackrakis, Kristie and Hoffman, Dieter, 125–139. London: Harvard University Press.Google Scholar
Connelly, John. 2000. Captive University: The Sovietization of East German, Czech and Polish Higher Education, 1945–1956. Chapel Hill: University of North Carolina Press.Google Scholar
Dudek, Joanna. 1997. Etyka niezależna Tadeusza Kotarbińskiego [T. Kotarbinski's Independent Ethic]. Zielona Góra: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Tadeusza Kotarbińskiego.Google Scholar
Dziennik, Ludowy [People's Daily], Uniwersytet Robotniczego Miasta [University of the Working City] no. 38, August 2, 1946, p 3.Google Scholar
Eisenstadt, Shmuel Noah. [2000] 2002. Multiple Modernities. London: Transaction Publishers.Google Scholar
Fleming, Michael. 2010. Communism, Nationalism and Ethnicity in Poland, 1944–50. London and New York: Routledge.Google Scholar
Gleason, Abbott, Kenez, Peter, and Stites, Richard. 1989. Bolshevik Culture: Experiment and Order in the Russian Revolution. Bloomington: Indiana University Press.Google Scholar
Gryko, Czesław. 1989. Józef Chałasiński: socjologiczna teoria kultury. [J. Chalasinski's Sociological Culture Theory]. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.Google Scholar
Gryko, Czesław. 2007. Józef Chałasiński – człowiek i dzieło: od teorii wychowania do kulturowej wizji narodu [J. Chalasinski – Men and Work: From Pedagogical Theory towards Cultural Vision of Nation]. Warsaw: Wydawnictwo WSPiA.Google Scholar
Herczyński, Ryszard. 2008. Spętana nauka: opozycja intelektualna w Polsce, 1945–1970 [Chained Science: Intellectuals’ Opposition in Poland 1945–1970]. Warsaw: Semper.Google Scholar
Hübner, Piotr. 1983. I Kongres Nauki Polskiej Jako Forma Realizacji Założeń Polityki Naukowej Państwa Ludowego. [First Congress of Polish Science as Form of People's Republic Science Policy Fullfillment]. Wrocław: Ossolineum.Google Scholar
Hübner, Piotr. 1992. Polityka Naukowa w Polsce w Latach 1944–1953: Geneza Systemu [Science Policy in Poland 1944–1953: System's Origins]. Wrocław: OssolineumGoogle Scholar
Hübner, Piotr. 1994. Siła Przeciw Rozumowi – Losy Polskiej Akademii Umiejętności w Latach 1939–1989 [Force against Reason – Polish Academy of Learning's Fate, 1939–1989]. Cracow: “Secesja.”Google Scholar
Hübner, Piotr. 2011. “Kotarbiński Versus Chałasiński.” Forum Akademickie (04/2011). <http://forumakademickie.pl/fa/2011/04/kotarbinski-versus-chalasinski/.> last accessed July 15, 2014.+last+accessed+July+15,+2014.>Google Scholar
Jaworski, Marek. 1971. Tadeusz Kotarbiński. Warsaw: Interpress.Google Scholar
Jordan, Zbigniew. 1955. “Bunt Intellektualisty” [Intellectuals’ Revolt] Kul tura 9:92–102.Google Scholar
Jordan, Zbigniew. 1957. “O Socjologii i Socjologicznych Czasopismach” [About Sociology and Sociological Journals]. Kultura (5).Google Scholar
Kaleta, Andrzej. 1980. Józef Chałasiński – socjolog i humanista. [J. Chalasinski – Sociologist and Humanist]. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.Google Scholar
Kaleta, Andrzej, ed. 1996. Chałasiński dzisiaj: materiały z konferencji naukowej [Chalasinski Today: Conference Materials]. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.Google Scholar
Kenney, Padraic. 2012. Rebuilding Poland: Workers and Communists, 1945–1950. Ithaca and London: Cornell University Press.Google Scholar
Kersten, Krystyna. 1991. The Establishment of Communist Rule in Poland, 1943–1948. Berkeley: University of California Press.Google Scholar
Kłoskowska, Antonina. 1992. “Bunty i służebności uczonego.” In Bunty i sluzebnosci uczonego : Profesor Józef Chalasinski [Scholars’ Revolts and Servitudes], edited by Leszek Wojtczak, 7–21. Łódź: Wydawnictwo UŁ.Google Scholar
Kotarbiński, Tadeusz. 1946. “Dwie Koncpecje Równości” [Two Concepts of Freedom]. Archives of University of Łódz, Biuro Rektora.Google Scholar
Kotarbiński, Tadeusz. 1958. Wybór pism [Selected Writings]. Warsaw: PWN.Google Scholar
Kott, Jan. 1990. Przyczynek do biografii [Contribiution to Biography] London: Aneks.Google Scholar
Krasiewicz, Boleslaw. 1976. Odbudowa Szkolnictwa Wyższego w Polsce Ludowej w Latach 1944–1948 [Higher Education Reconstruction in People's Republic Poland 1944–1948]. Wroclaw: Ossolineum.Google Scholar
Leder, Andrzej. 2014. Prześniona rewolucja ćwiczenie z logiki historycznej [A Dreamed Revolution: Exercises in Historical Logic]. Warsaw: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.Google Scholar
Okey, Robin. 1986. Eastern Europe, 1740–1985: Feudalism to Communism. Minneapolis: University of Minnesota Press.Google Scholar
Natkowska, Monika. 1999. Numerus Clausus, Getto Ławkowe, Numerus Nullus, “Paragraf Aryjski”: Antysemityzm Na Uniwersytecie Warszawskim 1931–1939 [Numerus Clausus, Bench Ghetto, Numerus Nullus, Aryan Paragraph: Antisemitism at University of Warsaw, 1931–1939]. Warsaw: Żydowski Instytut Historyczny.Google Scholar
Rosenberg, William G. 1990. Bolshevik Visions: First Phase of the Cultural Revolution in Soviet Russia. Ann Arbor: University of Michigan Press.CrossRefGoogle Scholar
Rosset, Edward. 1965. Oblicze demograficzne Polski Ludowej [Demography of People's Republic of Poland]. Warsaw: PWN.Google Scholar
Rüegg, Walter, ed. 2011. A History of the University in Europe, vol. 4. Cambridge: Cambridge University Press.Google Scholar
Rupnik, Jacques, ed. 1989. The Other Europe. New York: Pantheon Books.Google Scholar
Schopflin, George. 1993. Politics in Eastern Europe, 1945–1992. Oxford UK and Cambridge MA: Blackwell.Google Scholar
Sochor, Zenovia A. 1988. Revolution and Culture: The Bogdanov-Lenin Controversy. Ithaca: Cornell University Press.CrossRefGoogle Scholar
Stobiecki, Rafał. 1993. Historia Pod Nadzorem: Spory o Nowy Model Historii w Polsce [History under Surveillance: Disputes over a New Model of History in Poland]. Łódz: Wydawnictwo UŁ.Google Scholar
Tobera, Janina. 1996. “Józef Chałasiński, okres łódzki. Wybrane zagadnienia.” [J. Chalasinski, Lodz's Period. Selected Issues]. In Chałasiński dzisiaj: materiały z konferencji naukowej [Chalasinski Today: Conference Materials], edited by Andrzej Kaleta, 88–93. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.Google Scholar
Wincławski, Włodzimierz. 1989. Wprowadzenie do Chałasińskiego: przewodnik bio-bibliograficzny [Introduction to Chalasinski: Bio-Bibliographical Guide]. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.Google Scholar
Żelazko, Joanna, ed. 2008. Rok 1945 w Łodzi: studia i szkice [1945 in Lodz: Studies and Sketches]. Łódź: Instytut Pamięci Narodowej.Google Scholar