Published online by Cambridge University Press: 16 April 2025
INGQUNGQUTHELA YEZIZWE
UJohn Thengo Jabavu
Khawuqokele njengel’ enduna!
Khawuqokele nqeberh’ enkulu!
Kukhe kwakuhle wakuwela,
Oko wabuya nenkwenkwezi;
Bath’ abanye yekaEdwadi;
Zath’ izizwe zabelana—
Ath’ amaXhosa yekaNtsikana;
Bath’ abeSuthu yekaMshweshwe;
Ath’ amaZulu yekaTshaka;
Ath’ amaSwazi yekaSotshangana;
Ath’ amaNdebele yekaNobengula.
Phindela kwakhona njengel’ enduna!
Phindela kwakhona kwedini yaseMbo!!
Zophela ngokwaz’ iimfazwe zamakhaya,
Zoxel’ umbethe kwakuvel’ ilanga,
Zoxel’ amagqabi kwakuvel’ ubusika,
Thina maXhos’ ikhwele saligweba,
Salichitha salitshisela nezindlu;
Salingcwaba nothuthu lwalo.
Azi ngubani na l’ulivumbululayo?
Qabel’ amanzi njengel’ enduna!
Qabel’ iinduli zamanzi thole laseNtla!!
Khuph’ ilang’ emafini,
Yitsh’ iindlebe ziphez’ ukubethana,
Yitsh’ amathumb’ ayek’ ukuxuxuzela,
Yitsho kuse kwabajonge ngeentanyongo,
Thob’ izandla kwabalibele ngumkhanya,
Ngazwinye nquml’ ingxolo bawo,—
Nquml’ intetho kwabamilomo ingangeyengcungcu,
Yitsho zivuthuluk’ iingxabano zamakhaya,
Namhl’ uzubuye nenkwenkwezi kaJoji,
Zizokukwaz’ izizw’ ukuhlomlelana.
Ncincilili!!!
UMAFUKUZELA (UDR. J. L. DUBE)
“Lowo uwufumeneyo umphefumlo wakhe wolahlekwa nguwo, nalowo uwulahlileyo umphefumlo wakhe ngenxa yam uya kuwufumana” (Mateyu 10 : 39).
Phindela phesheya nto kaDube!
Phindela phesheya Mafukuzela!
Nkamel’ ethwal’ iinzingo zeAfrika;
Ithwal’ iingxakeko neembandezelo zayo,
Ikhe yathwal’ ezinye yaziphumeza,—
Yathwal’ ezinye, ezinye, kwanezinye;
Thole lenkunzi yaseMpumalanga,—
Bath’ ukuyibiza nguMafukuzela.
Phindela kwakhona nyath’ ematyhobozo!
Thole lesilo, thole lerhamncwa.
Nkunz’ ekhonyel’ iinkunz’ ezikude.
Phesha kwemilambo naphesha kweelwandle;
Nkunz’ eth’ ukukhonya yenz’ umpongampo
Ithath’ izisind’ iziphose ngasemva;
Ikhuph’ umnqambulo kwezinye iinkunzi,
Ibeth’ elundeni kwizaphuselana.
Ndathanda thole lohlanga ndathanda,—
Lagquba ngothuli lijonge ngaseNtla.
Labeth’ Ohlange kwaphuma neLanga,
Langqish’ eRhawutini kwavel’ iGolide,
Babukel’ ooGumede nabooRhadebe,—
Wafunz’ okaThema nokaMakgatho,
Yalal’ enkonxen’ iKolon’ endala,
Ishwatyaniswe nakukwaluphala.
Phindel’ edabini nto kaDube!
Ukuzalwa wedwa ngumluwanyama;
IAfrika ayizalang’ izalele phantsi;
Nempundan’ ekhoy’ ibulew’ intliziyo,—
Yaf’ ihamba yaxel’ umkholonjane.
Sibe kuy’ egqirheni lahlab’ ishwangusha,
Ichanti, nohili, nomgubo kaphezulu;
Sakunyuka nengalo lihla noNondyola.
Phindela phesheya mfo wakwaSenzangakhona!
Ndibev’ apha isimbonono;
Bathi, “Kwathi kwathi Afrika mayibuye,”
‘De ndabuz’ ukuthi: “Ningoobani na nina?”
Unanamhl’ andikeva mpendulo.
Bholish’ ikrikithi Langalibalele!
Le nt’ asinguwo mdlalo ngumtyabulo
Bholishani nzima nikhuph’ iBhritani!
Awu! Laqumb’ ithole lesilo sakwaZulu!
KwaSithole, kwaNtombela, kwaMalandela.
Namhla lifunzele kooDyubhoyise;
Kumadod’ antliziyo zingaziwayo,
Okhe walikhathaz’ uya kutshiswa ngemililo;
Kuya kuvuk’ iimini zikaTshaka;
Kuya kuvuk’ iziphendu nezivondoviya;
Kuya kuvuk’ ingxoviya lezulu.
Awu! Laqumb’ ithole lakwaJama!
Lalahl’ isonka lalahl’ iinwele,—
Lemka ngendlela lemka ngenkqayi;
Lalahl’ impilo kwanomphefumlo—
Ngenxa yesizwe sasebantwini,
Ngenxa yenkonzo yesizukulu.
Uya kuwufumana won’ umphefumlo,
Ziyabuya nezonka, iyabuya nempilo.
To save this book to your Kindle, first ensure no-reply@cambridge.org is added to your Approved Personal Document E-mail List under your Personal Document Settings on the Manage Your Content and Devices page of your Amazon account. Then enter the ‘name’ part of your Kindle email address below. Find out more about saving to your Kindle.
Note you can select to save to either the @free.kindle.com or @kindle.com variations. ‘@free.kindle.com’ emails are free but can only be saved to your device when it is connected to wi-fi. ‘@kindle.com’ emails can be delivered even when you are not connected to wi-fi, but note that service fees apply.
Find out more about the Kindle Personal Document Service.
To save content items to your account, please confirm that you agree to abide by our usage policies. If this is the first time you use this feature, you will be asked to authorise Cambridge Core to connect with your account. Find out more about saving content to Dropbox.
To save content items to your account, please confirm that you agree to abide by our usage policies. If this is the first time you use this feature, you will be asked to authorise Cambridge Core to connect with your account. Find out more about saving content to Google Drive.